Σαν σήμερα - Διδακτικά Χρονοδρομικά

Ο Ισαάκ Νεύτων

Στις 4 Ιανουαρίου 1643 γεννήθηκε ο Ισαάκ Νεύτων, Άγγλος φυσικός και μαθηματικός. Σύμφωνα με την παράδοση ανακάλυψε τον νόμο της βαρύτητας όταν έπεσε στο κεφάλι του ένα μήλο. Χωρίς να μάθουμε αν εκείνο το μήλο το έκαναν μηλόπιτα , ωστόσο μπορούμε να συμπεράνουμε ότι είχαμε ένα συμβάν όπου το σωστό άτομο βρέθηκε την σωστή στιγμή στη σωστή θέση. Φυσικά θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ίσως και με κάποια άλλη αφορμή να ανακάλυπτε ο Νεύτων τις εξισώσεις αυτές.

Νομίζουμε ότι οι ικανότητες του Νεύτωνα και η επίδοση του στη φυσική και τα μαθηματικά (εκ του αποτελέσματος τουλάχιστον) ,αλλά και η γνώση του στα αρχαία ελληνικά στα οποία «αποκρυπτογραφούσε» τις σημειώσεις του , είναι πια γνωστές κι αυταπόδεικτες. Αλλά καθώς είπε κι ο Ναπολέων Βοναπάρτης «Η ικανότητα μένει άχρηστη δίχως ευκαιρία». Ετσι χρειαζόταν μία φυσική έμπνευση (με άρωμα …μήλου) για να προχωρήσει (γρηγορότερα) και να ορίσει με κανόνες της φυσικής και την βοήθεια των μαθηματικών τις εξισώσεις που σήμερα αποτελούν
κοινή γνώση και περιέχονται σε πλήθος συγγραμμάτων.
Αλλωστε είναι κοινός τόπος ότι δεν είναι δυνατόν να προχωρήσεις και να ορίσεις σχέσεις ειδικότερες , αν δεν έχεις τις γνώσεις τις γενικότερες που απαιτούνται. Τα βήματα της λογικής είναι ορισμένα θεωρούμε είναι αποδεκτό όμως ότι δεν συμβαδίζουν απαραίτητα και με τα βήματα της ζωής μας που έχουν άλλους κανόνες κι ίσως περιέχουν και παραλογισμούς. Αν κάνουμε τον ακραίο (βάσει λογικής) υπολογισμό ότι κάποιος χρειάζεται για να επιβιώσει υπέρ – άνετα ένα εκατομμύριο ευρώ τον χρόνο , τότε αν ζήσει εκατό χρόνια «χρειάζεται» εκατό
εκατομμύρια ευρώ. Κι αν θελήσει να εξασφαλίσει για τα παιδιά και τα εγγόνια του τις ίδιες συνθήκες χρειάζεται άλλα διακόσια εκατομμύρια ευρώ. Τότε πως εξηγείται το γεγονός ότι υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αποταμιεύσει δισεκατομμύρια και (φυσιολογικά) τα «στερούν» από άλλους που ζουν με «πενταροδεκάρες»; Απλά ίσως έχουν μπει σ’ ένα χορό «εγωισμού» να γίνουν οι πλουσιώτεροι άνθρωποι της γης όσο ζούν , γιατί όταν πεθαίνουν δεν χρειάζονται και πολλά από τα πλούτη τους για τα δύο τρία τετραγωνικά γης που καταλαμβάνει ο τάφος
τους. Αν και , ακόμη και στον τομέα αυτόν και σε άλλους ο παραλογισμός κι η εγωπάθεια καλούνται κάθε φορά να δώσουν εξετάσεις.
Βέβαια για να πούμε και «του στραβού το δίκαιο» για πολλά πράγματα χρειάζονται μεγάλα κεφάλαια. Το κόστος μίας προσπάθειας εξόρυξης πετρελαίου (που εμφανίζεται απαραίτητο) είναι δυσθεώρητο και μόνον συνενώσεις «εταιρειών» μπορούν να το αντέξουν και ελάχιστοι μεμονωμένοι άνθρωποι ή ισχυρά κράτη. Κι άλλα τέτοια «σχέδια ανάπυξης» έχουν απαιτήσεις μεγάλων κεφαλαίων που με τις σημερινές συνθήκες οργανωμένα κράτη δεν είναι δυνατόν να τα πραγματοποιήσουν. Είτε λόγω έλλειψης κεφαλαίων , είτε λόγω έλλειψης τεχνογνωσίας κι
αδυναμίας απόκτησης της. Προς το παρόν εμφανίζεται αδήριτος ανάγκη για την πραγματοποίηση εκατομμυρίων μετακινήσεων ο ανεφοδιασμός των οχημάτων με καύσιμα προερχόμενα από το πετρέλαιο.
Εκείνο που σήμερα τεχνολογικά εμφανίζεται ενδιαφέρον είναι η ανάπτυξη των υβριδικών συστημάτων που εκτός από προιόντα πετρελαίου είναι δυνατόν να υποκαταστήσουν μέρος των καυσίμων τους με άλλη πηγή ενέργειας. Στον τομέα του αυτοκινήτου τα βήματα που γίνονται είναι μάλλον «δειλά» και δεν γνωρίζουμε αν υπάρχουν και πολιτικές σκοπιμότητες στις εξελίξεις αυτές.
Μετά την δυστυχία της Φουκοσίμα (που θα μετράμε τις «πληγές» της για δεκαετίες) εκτιμούμε ότι έσβησε ολότελα η προοπτική της πλήρους υποκατάστασης του πετρελαίου από πυρηνικά καύσιμα για την παραγωγή ηλεκτρικού ρεύματος. Η γρήγορη ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχουμε την αίσθηση ότι εμποδίζεται να προοδεύσει με πολλούς τρόπους και σίγουρα ως ένα σημείο μπορεί και η εμφανιζόμενη κρίση (με την ενδεχόμενη μη χρηματοδότηση) να διαδραματίσει τον αρνητικό της ρόλο σ’ αυτήν την προοπτική.
Όμως οι διάφορες πολιτικές σκοπιμότητες μικρή μόνο ανάδραση μπορούν να επιφέρουν σε κάτι που προιόντος του χρόνου φαίνεται ότι θα γίνει ελκυστικότερο. Κι ίσως να είναι και το μέλλον των επενδύσεων και για τις υποβαθμισμένες χώρες της μαύρης ηπείρου , εφόσον κάποιες αναπτυσσόμενες χώρες ενδιαφερθούν να «επενδύσουν» σ’ αυτό. Γιατί δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι την περίοδο της δεκαετίας του 1950 και 1960 η «ανάπτυξη» της Ελλάδας ωφελήθηκε από την κατασκευή υδροηλεκτρικών εργοστασίων που λειτουργούν και σήμερα συνδράμοντας στην
ανάπτυξη μέσω της «εύκολης και καθαρής» παροχής ηλεκτρικής ενέργειας. Ετσι και η παρούσα δεκαετία 2011-2020 ίσως μέσω της ανάπτυξης των συστημάτων δημιουργίας ηλεκτρικού ρεύματος από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να καταστεί ένα νέο εφαλτήριο ανάπτυξης. Φαίνεται ωραίο και το ευχόμαστε …
Σπύρος Νικ. Κουτσάφτης