Γράφει ο Κωστούλας Βασίλειος
Έχει περάσει αρκετός καιρός από τότε που αποφάσισα να καθίσω
μπροστά από το πληκτρολόγιο, για να καταγράψω σκέψεις, προβληματισμούς και
ανησυχίες για την φθίνουσα πορεία που διαγράφει ο τόπος μας. Αποφάσισα να
αποτυπώσω κάποια πράγματα με σαφή κατεύθυνση προς την αυτοκριτική και όχι προς
την ταπεινολογία που τείνει να γίνει εθνικό σπορ. Αν μη τι άλλο, το
διαδίκτυο πλέον που εξελίχθηκε σε ναυαρχίδα της ενημέρωσης, βρίθει από
αρθρογράφους, προβληματισμένους και αγανακτισμένους, που αρθρογραφούν για την
τραγική κατάσταση στην οποία έχουμε περιέλθει πρώτα πνευματικά και κατ’
επέκταση σε όλους τους υπόλοιπους τομείς της καθημερινότητας. Η αλήθεια είναι
ότι η πένα, έστω κι από πληκτρολογίου, είναι ένα πανίσχυρο όπλο, μπορεί να
συνεγείρει, να μεταβάλλει συνειδήσεις, να προκαλέσει μέχρι και επαναστάσεις, να
ρίξει κυβερνήσεις και καθεστώτα, να αλλάξει τη ροή της ιστορίας.
Το ζητούμενο είναι ποιός έχει στα χέρια του και χειρίζεται αυτό
το «όπλο». Γιατί ενώ ο τόπος βυθίζεται σε τέλμα, αυτές οι χιλιάδες
κειμένων αρθρογραφίας, προβληματισμών και διαπιστώσεων θα είχαν είχαν καταφέρει
κάτι, έστω και αμυδρό, το «όπλο» λογικά θα έπρεπε να έχει φέρει αποτελέσματα.
Αντ’ αυτού, μάλλον τα γεγονότα και τα προβλήματα που βιώνουμε, έχουν τόσο
βαθιές ρίζες, που μοιάζουν φαύλος κύκλος που την περιφέρειά του δεν μπορεί να
διακόψει κανένας προβληματισμένος αρθρογράφος ή διανοούμενος. Πέρα από τις
θετικές αποδοχές μιας μεγάλης πλειοψηφίας του κόσμου για τα αφυπνιστικά κείμενα
ορισμένων, τις σπάνιες ορολογίες, το επαναστατικό φρόνημα, η αλήθεια είναι ότι
όλα σταματούν όταν φτάνουμε στο δια ταύτα. Η φράση «ο Έλληνας δεν σηκώνεται από
τον καναπέ» έχει καταντήσει εμετική. Γιατί τελικά όσο τέλεια και αν
αρθρογραφείς, όσο κι αν υπερθεματίζεις ή αναθεματίζεις καταστάσεις, δεν θα
μπορέσεις να συνεγείρεις κανένα αν πρώτα ΕΣΥ δεν φτιάξεις πρώτα τον εαυτό σου
όπως πρέπει να είναι.
Θα γίνω σκληρός και δεν θα χαριστώ σε αόριστες ορολογίες. Πώς θα
φτιάξουμε τον εαυτό μας; Πραγματικά τα σημερινά κείμενα που τονίζουν τον ρόλο
της Ορθοδοξίας, τις παρακαταθήκες των Αγίων Πατέρων μας είναι τόσα πολλά
και γράφονται από τους πιο απλούς ανθρώπους μέχρι και τους μεγαλύτερους
ιεράρχες. Υπάρχει κάτι όμως που τελικά δεν ενεργοποιεί αυτό το θησαυρό
των κειμένων που ήδη έχουμε ως κληρονομιά από τους Αγίους μας. Αυτό το κάτι
είναι και εκείνο που λείπει από όλους μας που τολμούμε να πιάνουμε την
πένα και να γράφουμε και να υπερασπιζόμαστε τάχα την Ορθοδοξία. Πώς όμως μιλάμε
για την Ορθοδοξία και την Αλήθεια της, όταν δεν την ζούμε και δεν μας
αποκαλύπτεται; Το λέει στην Αγία Γραφή.
«διότι
γέγραπται· ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» (Α Πε. 1,16)
Αναφέρω αυτό το χωρίο της Καινής Διαθήκης που βάζει τον πήχη
ψηλά, γιατί πραγματικά δεν μπορώ να καταλάβω πώς μπορείς να αλλάξεις τον
κόσμο αν δεν είσαι Άγιος. Πραγματικά τολμούμε και αγγίζουμε στα κείμενά μας,
Αγίους και Αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους, μιλάμε για ταπείνωση, αγάπη, διάκριση
και πάμπολλες αρετές, κύρια χαρακτηριστικά των Αγίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας,
αρετές που όμως είναι προφανώς ξένες προς εμάς. Αυτό δείχνει η ζωή μας. Γιατί
αν προσπαθούσαμε να τις κατακτήσουμε, τότε και οι καρποί των δέντρων μας θα
έφερναν ήδη τα πρώτα αποτελέσματα. Δυστυχώς η πραγματικότητα μας δίνει την
απάντηση ότι η πλάνη μας ψιθυρίζει στο αυτί ότι είμαστε «καλοί Χριστιανοί»,
μπορούμε να μιλήσουμε στα άρθρα μας για Χριστό και Αγίους, αλλά δεν φταίμε
εμείς αν στο τέλος κανείς δεν ακούει αυτά που λέμε. Η απάντηση είναι
απλούστατη. Όσο κι σε μερικούς φαίνεται εξωγήινη. Γίνεσθαι Άγιοι. Αυτή είναι η εντολή. Κι έτσι θα μπορέσεις να
συνεγείρεις και τον δίπλα από εσένα. Αυτό δεν έκαναν και οι Άγιοι;. Τι; Μήπως
αρθρογραφούσαν ή μήπως έγιναν πρότυπα πρώτα από τη βιωτή τους. Η δική μας
η γενιά θέλει να καθίσει στα θρανία του Πανεπιστημίου ενώ δεν βγάλαμε την πρώτη
τάξη του Δημοτικού ακόμα. Όμως για να μπορέσεις να συνεγείρεις τον κόσμο ή
ακόμα περισσότερο και να τον κρίνεις για τα πάθη του πρέπει να γίνεις εσύ πρώτα
άμεμπτος, ειδάλλως δικαιώνεις το σοφό λαό που λέει «δάσκαλε που δίδασκες και
νόμο δεν εκράτεις».
«ἵνα
γένησθε ἄμεμπτοι καὶ ἀκέραιοι, τέκνα Θεοῦ ἀμώμητα ἐν μέσῳ γενεᾶς σκολιᾶς καὶ
διεστραμμένης, ἐν οἷς φαίνεσθε ὡς φωστῆρες ἐν κόσμῳ» (Φιλιπ.
2,15)
Θα ακούσει κάποιος τις λέξεις άμεμπτος και ακέραιος και θα πει,
στη σημερινή εποχή αυτό είναι αδύνατον. Ε, εάν το δεχθούμε αυτό και
αποδεχθούμε τη μετριότητά μας, τότε θα πρέπει να είμαστε αποφασισμένοι να
αποδεχθούμε την τραγική κατάληξη της πορείας που έχουμε πάρει ως λαός. Είναι
όμως στο χέρι μας να ανακόψουμε αυτή την πορεία. Όταν ο καθένας θα αποδεχθεί το
ρόλο του, θα δει την πραγματικότητα και θα διαπιστώσει ότι το κατ’ εικόνα και
καθ’ ομοίωσιν δεν είναι επιστημονική φαντασία αλλά πραγματικότητα που πρέπει να
την κατακτήσουμε. Οι Άγιοι έδειξαν τον δρόμο. Εκείνοι σε όλη την διάρκεια της
ανθρώπινης ιστορίας έρχονται σε πορεία ενότητας με τον Δημιουργό και αλλάζουν
την ιστορία. Εμείς κρατώντας την πένα θέλουμε να αλλάξουμε τον κόσμο. Αν δεν
γίνουμε Άγιοι το μόνο που ίσως καταφέρουμε είναι να καταστρέψουμε τον κόσμο. «Το κακό θα σας έρθει από τους
διαβασμένους», έλεγε ο
Άγιος Πατροκοσμάς. Γιατί η γνώση και η σοφία γεννούν αποτελέσματα μόνο αν
έχουμε φόβο Θεού. «Ἀρχὴ σοφίας
φόβος Κυρίου..» (Παρ. 1,7).
Πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι λόγια χωρίς πράξεις είναι
ανεμοσκορπίσματα. Άρθρα και κείμενα είτε από απλούς λαϊκούς, είτε από ιεράρχες
είναι κενά περιεχομένου αν δεν συνοδεύονται από τη μαρτυρία των πράξεων, γιατί
τα έργα αποκαλύπτουν την Αλήθεια και η Ορθοδοξία είναι ακριβώς αυτό, δηλαδή
Αληθινή Αποκάλυψις του Θεού στον άνθρωπο μέσα από έργα χιλιάδων ετών και όχι
μόνο μέσα από βιβλία. Τα βιβλία και τα άρθρα είναι το μέσο αλλά η ίδια η πράξη
είναι εκείνη που αλλάζει από έναν άνθρωπο μέχρι όλη την ανθρωπότητα. Οι Έλληνες
για να αφυπνιστούμε νομίζω ότι πια χορτάσαμε από κείμενα και θεωρία και πρέπει
κάποτε να περάσουμε στην πράξη, αλλιώς να είμαστε βέβαιοι ότι το μαχαίρι δεν θα
φτάσει απλά στο κόκκαλο αλλά θα το κόψει κιόλας.
ΥΣ: Το
χαρακτηριστικό των Φιλοσόφων και των Αγίων ήταν ότι ήταν απροσάρμοστοι. Μήπως
τελικά η τακτική και «επαναστατική» αρθρογραφία μας φανερώνει ότι
προσαρμοστήκαμε στη μόδα της εποχής μας, στην φλύαρη και ανούσια αρθρογραφία που
δεν κατορθώνει κανένα αποτέλεσμα αλλά ουσιαστικά κοιμίζει και θανατώνει τις μάζες
από το σύστημα αποτελεσματικότερα; Τέλος η προσαρμογή τελικά, ώρα για πράξεις.
