Επιμέλεια: Κ. Ξενάκη«Βοήθεια, βοήθεια, βοήθεια!», φωνάζει ο Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ καθώς ένα τεράστιο δολάριο απειλεί να τον συνθλίψει. Η γελοιογραφία κυκλοφορεί ημέρες τώρα στο Ιράν, χθες όμως η οργή για την κατάρρευση του ριάλ, του τοπικού νομίσματος, ξεχείλισε στους δρόμους της Τεχεράνης. Δακρυγόνα χρησιμοποίησε η Αστυνομία προκειμένου να διαλύσει τους διαδηλωτές που διαμαρτύρονταν. «Μαχμούντ, προδότη, κατέστρεψες τη χώρα!», φώναζαν. Κάποιοι συνελήφθησαν. Επίσης, οι Αρχές συνέλαβαν και αρκετούς παράνομους μεταπωλητές συναλλάγματος, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να αντιμετωπίσουν την κρίση.
Το ριάλ έχει χάσει την τελευταία εβδομάδα το 60% της αξίας του σε σχέση με το δολάριο. Κάθε μέρα καταγράφει και ένα καινούργιο αρνητικό ρεκόρ: τη Δευτέρα η ισοτιμία δολαρίου - ριάλ έκλεισε στο 1 προς 34.200, την Τρίτη στο 1 προς 37.500. Χθες οι σχετικοί ιστότοποι σταμάτησαν να ενημερώνονται, τα περισσότερα καταστήματα στο μεγάλο παζάρι της Τεχεράνης κατέβασαν ρολά. Η πορεία του ριάλ είναι αντιστρόφως ανάλογη με εκείνη των τιμών στα βασικά αγαθά. Επισήμως, ο πληθωρισμός είναι 22%, στην πραγματικότητα εκτιμάται γύρω στο 50%. «Είναι σαν τις ημέρες του πολέμου: η σημερινή τιμή διαφέρει από τη χθεσινή τιμή. Για ορισμένα προϊόντα πρέπει να στηθείς σε ουρά, κάποια δεν τα βρίσκεις πλέον». Οι Ιρανοί βιώνουν τη χειρότερη οικονομική κρίση από τον πόλεμο Ιράν - Ιράκ τη δεκαετία του 1980.
Οι αναλυτές δεν έχουν καμία αμφιβολία όσον αφορά τον βασικό παράγοντα της κρίσης: είναι οι οικονομικές κυρώσεις που έχει επιβάλει η Δύση ως μοχλό πίεσης για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα - και δη το ευρωπαϊκό εμπάργκο στο ιρανικό πετρέλαιο που εφαρμόστηκε τον Ιούλιο. Τις παλιές καλές ημέρες, όταν το Ιράν εξήγε έως και 2,5 εκατομμύρια βαρέλια αργό, ήταν σχετικά εύκολο για την ιρανική κεντρική τράπεζα να χειραγωγεί την τιμή του ριάλ. Την περασμένη εβδομάδα η κεντρική τράπεζα άνοιξε ένα «κέντρο ανταλλαγής» ώστε να εφοδιάζει με δολάρια τους εισαγωγείς βασικών αγαθών· απέτυχε όμως να αντιμετωπίσει τη ζήτηση και δημιουργήθηκε πανικός. Ιδιώτες και επιχειρήσεις επιχειρούν πλέον να ξεφορτωθούν όσο όσο τα ριάλ αντί δολαρίων ή χρυσού. Την κατάσταση επιδεινώνει το γεγονός ότι το Ιράν είναι βυθισμένο στη μάχη για την εξουσία ανάμεσα στον Μαχμούντ Αχμαντινετζάντ, ο οποίος ολοκληρώνει τη δεύτερη και τελευταία βάσει νόμου προεδρική θητεία του τον Ιούνιο του 2013, και στον ανώτατο πνευματικό ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, ο οποίος μίλησε πρόσφατα για την ανάγκη εγκαθίδρυσης μιας «οικονομίας της αντίστασης», οργάνωσης δηλαδή της φτώχειας.
Οι κυρώσεις μπορεί γρήγορα να χαλαρώσουν αν το Ιράν συνεργαστεί με τις μεγάλες δυνάμεις για το πυρηνικό του πρόγραμμα, πέταξε χθες το βράδυ το καρότο η Χίλαρι Κλίντον. Το καθεστώς βρίσκεται στριμωγμένο και η συνέχεια μένει να φανεί. Κάποιοι αναλυτές πάντως θεωρούν ότι σε ένα πρώτο στάδιο το ενδεχόμενο μιας ισραηλινής επίθεσης στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις απομακρύνεται σημαντικά. «Τα προβλήματα της ιρανικής θεοκρατίας», επισημαίνει η «Λιμπερασιόν», «επιτρέπουν στον Μπενιαμίν Νετανιάχου να εμφανιστεί λιγότερο πολεμοχαρής, χωρίς να φανεί ότι υποχωρεί μπροστά στο βέτο του Λευκού Οίκου».
