ΜΙΑ ακόμη παρτίδα στο γεωπολιτικό σκάκι των αγωγών που θα μεταφέρουν ενεργειακές πρώτες ύλες από τις χώρες παραγωγής της Ανατολής προς τους μεγάλους καταναλωτές της Δυτικής Ευρώπης έχασε η Αθήνα την εβδομάδα που πέρασε. Η απόρριψη του ελληνοϊταλικού αγωγού φυσικού αερίου ITGI από την κοινοπραξία που διαχειρίζεται το κοίτασμα Σαχ Ντενιζ ΙΙ όσον αφορά τη διεκδίκηση μεταφοράς του αερίου από το Αζερμπαϊτζάν στην Ιταλία είναι το δεύτερο μεγάλο χτύπημα που δέχεται σε διάστημα λίγων μηνών η πολιτική, στην οποία επένδυσαν οι κυβερνήσεις των τελευταίων 15 ετών, για ανάδειξη της Ελλάδας σε ενεργειακό κόμβο της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Η προηγούμενη απώλεια ήταν η ματαίωση της κατασκευής του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη με απόφαση της βουλγαρικής κυβέρνησης.
Η βαθιά οικονομική κρίση που μαστίζει την Ελλάδα, η αδυναμία χρηματοδότησης τόσο σήμερα όσο και τα προηγούμενα χρόνια μεγάλων και απαιτητικών έργων όπως οι αγωγοί φυσικού αερίου και πετρελαίου, σε συνδυασμό με τους χειρισμούς της ελληνικής κυβέρνησης την τελευταία διετία, η οποία προέταξε την «πράσινη ανάπτυξη» ως πανάκεια, έδωσαν ισχυρά επιχειρήματα ώστε τα δύο μεγάλα έργα ελληνικού ενδιαφέροντος να μείνουν εκτός νυμφώνος.
Βέβαια, στην περίπτωση του Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη το τελειωτικό χτύπημα δόθηκε από τη Βουλγαρία, η κυβέρνηση της οποίας επικαλέστηκε περιβαλλοντικές ευαισθησίες, αν και οι περισσότεροι αναλυτές εκτιμούν πως επέλεξε να επενδύσει στις καλές σχέσεις με τον αμερικανικό παράγοντα, ενισχύοντας παράλληλα τα αντιρωσικά αντανακλαστικά που υπάρχουν στη χώρα. Από την πλευρά τους οι ρωσικές εταιρίες πετρελαίου και ειδικά η Transneft, η οποία συμμετείχε στο project, μετά και το πρόσφατο άνοιγμα της ρωσικής ηγεσίας προς την κυβέρνηση της 'Αγκυρας, έχουν στρέψει το βλέμμα τους στην Τουρκία. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αντιπρόεδρος της Transneft Μιχαήλ Μπαρκόφ δήλωσε πρόσφατα ότι βρίσκεται σε προχωρημένη φάση η ιδέα κατασκευής του πετρελαιαγωγού Σαμσούντα-Τζεϊχάν στην Τουρκία. Ο Ρώσος αξιωματούχος ανέφερε ακόμη ότι συζητείται η ιδέα της κατασκευής πετρελαιαγωγού διά μέσου του ευρωπαϊκού τμήματος της Τουρκίας, που να καταλήγει στην Αλεξανδρούπολη.
Η περίπτωση του ITGI είναι λίγο διαφορετική, καθώς το έργο από την πρώιμη κιόλας φάση του είχε τη στήριξη του αμερικανικού παράγοντα, γεγονός που όπως εκτιμάται συνέβαλε στην ταχεία ολοκλήρωση του ελληνοτουρκικού τμήματος και την προικοδότηση (τροφοδοσία) του με αζερικό αέριο σε εξαιρετικά χαμηλή για τα διεθνή δεδομένα τιμή.
Η συμφωνία της ΔΕΠΑ με την ιταλική Edison, της οποίας το μετοχικό κεφάλαιο ελέγχεται πλέον από τον γαλλικό κολοσσό EdF, αποτέλεσε ένα ακόμη ισχυρό χαρτί για την προώθηση του σχεδίου.
Ωστόσο η BP, που ηγείται της κοινοπραξίας του Σαχ Ντενίζ ΙΙ, ανακοίνωσε την περασμένη Τετάρτη ότι απορρίπτει την πρόταση του ITGI και προκρίνει το αγωγό TAP στην περίπτωση που επιλεγεί η Ελλάδα ως χώρα διέλευσης του Νότιου Διαδρόμου μεταφοράς του αερίου.
Ενδεικτική της σημασίας που αποδίδει η ιταλική πλευρά στο έργο ήταν η άμεση και συντονισμένη αντίδραση στην είδηση για τον αποκλεισμό του ITGI από το κοίτασμα του Σαχ Ντενίζ. Σε κοινή δήλωση με το ελληνικό υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, το ιταλικό υπουργείο Ενέργειας επιβεβαίωσε τη στήριξή του στο έργο, χαρακτηρίζοντας τον ITGI ως το πιο προηγμένο και ώριμο έργο μεταξύ των υποψηφίων και άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο ο ελληνοϊταλικός αγωγός να χρησιμοποιηθεί και για τη μεταφορά του αερίου της Κύπρου και του Ισραήλ στην Ευρώπη. Ανάλογη ήταν και η ανακοίνωση της Edison το ίδιο κιόλας βράδυ, η οποία δήλωσε κατηγορηματικά ότι ο αγωγός θα γίνει, ενώ και η ΔΕΠΑ την επόμενη ημέρα εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία χαρακτήρισε προσωρινή την απόφαση του κονσόρτσιουμ.
Πάντως η ΒΡ δεν έχει αποφασίσει ακόμη αν θα επιλέξει την ελληνοϊταλική διαδρομή. Εξακολουθεί να εξετάζει την προοπτική αντί της Ιταλίας να διοχετεύσει το αέριο μέσω Τουρκίας και Βουλγαρίας ως την Αυστρία, και γι'Α αυτό τον λόγο οι αγωγοί Ναμπούκο και SEEP παραμένουν στο παιγνίδι.
Το υπό ανάπτυξη κοίτασμα Σαχ Ντενίζ ΙΙ εκτιμάται ότι διαθέτει αποθέματα της τάξης των 1,2 τρισ. κ.μ. αερίου. Η ΒΡ έχει μερίδιο 25,5% στην κοινοπραξία που το εκμεταλλεύεται, η Statoil (η οποία μετέχει στον ΤΑΡ) επίσης 25,5% και το υπόλοιπο μοιράζονται οι εταιρίες Socar, Lukoil, Nico, Τotal και ΤPAO.
Σημειώνεται ότι ο ΤΑΡ είναι σχέδιο της νορβηγικής Statoil, της ελβετικής EGL και της γερμανικής EΟΝ και προβλέπεται να διασχίζει 800 χλμ την Ελλάδα, από την Κομοτηνή ως τα σύνορα με την Αλβανία και με υποθαλάσσιο αγωγό να καταλήγει κοντά στο Σαν Φόκα της Ιταλίας.
Σύμφωνα με πληροφορίες, ο ΤΑΡ έχει προτείνει στη ΔΕΠΑ συμμετοχή της τάξης του 10%-15% στον αγωγό. Ανάλογη πρόταση συνεργασίας προς την Edison δεν έχει γίνει, αναφέρουν κύκλοι της ιταλικής εταιρίας.Ολα θα κριθούν στη δεύτερη φάση, όταν ληφθεί η τελική απόφαση για τον αγωγό, αφού ο SEEP, πρότζεκτ που πρότεινε η BP μόλις προ ολίγων μηνών, προβλέπει τη διασύνδεση υφιστάμενων δικτύων με την προσθήκη ορισμένων διασυνδετήριων αγωγών μεταξύ των βαλκανικών χωρών ως την Αυστρία. Ο Ναμπούκο, που είναι το μεγαλύτερο από τα έργα, προβλέπει την κατασκευή νέου δικτύου, 4.000 χλμ, από Τουρκία-Βουλγαρία ως την Αυστρία.
Πηνελόπη Μητρούλια
Πηγή: Express.gr
