Δι᾿ εὐχῶν τῶν ἁγίων Πατέρων ἡμῶν

Γράφει ο Κωστούλας Βασίλειος

Την εβδόμη από του Πάσχα Κυριακή η Εκκλησία μας  εορτάζει και τιμά την μνήμη των 318 Πατέρων της Α’ Οικουμενικής Συνόδου της Νίκαιας, την οποία συνεκάλεσε ο Μέγας Κωνσταντίνος το 325 μ.Χ  μόλις 13 χρόνια μετά το θαυμαστό όραμα που αντίκρυσε στον ουρανό με τον Σταυρό και το «Εν τούτω νίκα», το  μεσημέρι της 28ης Οκτωβρίου του 312μ.Χ.

  Ο Μέγας Κωνσταντίνος 1700 ακριβώς χρόνια πριν, έχει επιλεγεί, «ουρανόθεν την κλήσην εδέξατο»,  από τον Θεό να  οδηγήσει την ανθρωπότητα του παλαιού κόσμου στον Χριστιανισμό, δηλαδή  σε μια μετάβαση από το φθαρμένο σύστημα που κατέρρεε ραγδαία προς την Εν Χριστώ πολιτεία, όπου οι Ευαγγελικές αρχές γίνονται οι βάσεις για τη νομοθέτηση και θέσπιση κανόνων σύμφωνα με τις Αποστολικές διδαχές.

Ακόμα και αν ο Μέγας Κωνσταντίνος για πολλούς  διέπραξε ανομήματα, τούτο δεν οφείλεται σε εν συνείδηση αγριότητα και βαρβαρισμό  αλλά στο ότι γεννήθηκε αυτός όπως και πολλοί Πατέρες της Εκκλησίας σε μια εποχή πολέμων , ολέθρου, ωμής πάλης του καλού με το κακό. Εν τούτοις όμως επιλέχθηκε από το Θεό να εκπληρώσει μια αποστολή και «εκράτηνε την πίστην της Νίκαιας» όπως μας λένε οι Πατέρες. Είχε την θεία φώτιση να συγκαλέσει τη Σύνοδο και να αυτοκαταργηθεί από Αυτοκράτορας των Ρωμαίων και να προσέλθει ως απλός πιστός με τη φράση του «υπό του Θεού καθιστάμενος επίσκοπος των εκτός αν είην».

Κατά τη διάρκεια της ανθρώπινης ιστορίας ο Θεός δια των Αγίων του ενεργεί και καθοδηγεί εκείνους που έχουν καλή την προαίρεση και  ανοιχτή την πόρτα της καρδίας τους, για αυτό διαβάζουμε από την Παλαιά Διαθήκη και πιο συγκεκριμένα στο όραμα του Μωυσή με την καιόμενη βάτο τον Θεό να αποκαλύπτεται ως «ο Θεός των πατέρων ημών, Θεός Αβραάμ, και  Θεός Ισαάκ, και Θεός Ιακώβ». Ό ίδιος ο Θεός επιβεβαιώνει ότι η Εκκλησία του είναι ορατή, χειροπιαστή ,ζωντανή δια μέσου των Αγίων του όπως ήταν οι Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ. Δείχνει ότι ενεργεί μέσα από τους ανθρώπους.

 Ο ίδιος ο Χριστός που είναι η κεφαλή της εκκλησίας ήρθε και ίδρυσε την Εκκλησία Του και όλοι οι Άγιοι και Πατέρες και εκλεκτοί, είναι τα ορατά μέλη της ορατής Εκκλησίας και έρχονται σε ορατή και αισθητή κοινωνία με τον Χριστό και μεταξύ τους, μέσω της ορατής Εκκλησίας. Δυστυχώς υπάρχει η άποψη που μιλά μόνο για την αόρατη Εκκλησία δέχεται μεν τον Χριστό, αλλά δεν κατανοεί ότι Εκείνος ίδρυσε και την ορατή Εκκλησία με τους Αγίους και τα ζωντανά μέλη της, που καθιερώθηκε και το τυπικό της από τους Αγίους Πατέρες όπως εκείνους της Α’ Οικουμενικής Συνόδου.

Η άποψη το ότι δεχόμαστε τον Χριστό και όχι τους ανθρώπους που Εκείνος τους  αναδεικνύει ως Αγίους του και στρατιώτες του και αποτελούν την Εκκλησία του, προτεσταντίζει, γιατί οι προτεστάντες μιλούν μόνο για τον Χριστό και όχι για τη ζώσα Εκκλησία Του την ορατή. Σαφώς και υπάρχει και η αόρατη Εκκλησία με τους αγγέλους και τους κεκοιμημένους, η θριαμβεύουσα Εκκλησία, αλλά υπάρχει και η ζώσα  Εκκλησία των Πατέρων μας, ορατή και αγωνιζόμενη στον παρόντα βίο με στόχο να γίνει και αυτή θριαμβεύουσα.

 Ο ίδιος ο Χριστός ομολογεί τους Αγίους του και εκείνοι ομολογούν Εκείνον. Συνεχής Θεία Κοινωνία και ομολογία όπως ακριβώς καθιέρωσαν οι 318 Άγιοι Πατέρες στην Α’ Οικουμενική Σύνοδο.  Αυτό ομολογεί και το συναξάρι της Κυριακής των 318 Πατέρων:

«Τήν παροῦσαν ἑορτήν ἑορτάζομεν δι᾽ αἰτίαν τοιαύτην. Ἐπειδή γάρ ὁ Κύριος Ἰησοῦς Χριστός τήν καθ᾽ ἡμᾶς φορέσας σάρκα, τήν οἰκονομίαν ἅπασαν ἀρρήτως ἐνήργησε καί πρός τόν πατρῷον ἀποκατέστη θρόνον, θέλοντες δεῖξαι οἱ ἅγιοι ὅτι ἀληθῶς ὁ Υἱός τοῦ Θεοῦ ἐγένετο ἄνθρωπος καί τέλειος ἄνθρωπος Θεός ἀνελήφθη καί ἐκάθισε ἐν δεξιᾷ τῆς μεγαλωσύνης ἐν ὑψηλοῖς, καί ὅτι ἡ σύνοδος αὕτη τῶν ἁγίων Πατέρων οὕτως αὐτόν ἀνεκήρυξε καί ἀνωμολόγησεν ὁμοούσιον καί ὁμότιμον τῷ Πατρί. τούτῳ τῷ λόγῳ μετά τήν ἔνδοξον Ἀνάληψιν τήν παροῦσαν ἐθέσπισαν ἑορτήν, ὡσανεί τόν σύλλογον τῶν τοσούτων Πατέρων προβιβάζοντες τοῦτον δή ἐν σαρκί ἀναληφθέντα Θεόν ἀληθινόν καί ἐν σαρκί τέλειον ἄνθρωπον ἀνακηρυττόντων»

Από το λειτουργικό αυτής τη Κυριακής καταλαβαίνουμε το ρόλο των Πατέρων στη ζωή της Εκκλησίας. Καταλαβαίνουμε γιατί ο Χριστός επιλέγει ανθρώπους να ποιμάνουν εκείνο που Εκείνος θεμελίωσε. Την Εκκλησία του.

Στό πρῶτο, ἀπό τήν Γένεση, κεφάλαιο 14, 14-20, περιγράφεται ἡ θαυμαστή νίκη τοῦ Ἀβραάμ, πού ἐπί κεφαλῆς τῶν 318 «οἰκογενῶν» του κατετρώπωσε τούς ἑπτά περιοίκους βασιλεῖς, ἀπηλευθέρωσε τούς αἰχμαλώτους καί ἐδέχθη γιά τήν νίκη του τήν εὐλογία τοῦ βασιλέως τῆς Σαλήμ, τοῦ Μελχισεδέκ. Καί οἱ Πατέρες τῆς Α’ Οἰκουμενικῆς Συνόδου, 318 καί ἐκεῖνοι ὅπως οἱ δοῦλοι τοῦ Ἀβραάμ, θεῖο στρατόπεδο – θεία παρεμβολή καί αὐτοί, κατατροπώνουν μέ τήν ἀδάμαστο μαχητικότητά τους τούς ἐχθρούς τοῦ Χριστοῦ. Συντρίβουν τήν αἵρεση καί ἀπελευθερώνουν τούς ἁρπαγέντας ἀπό αὐτήν πιστούς.

Στο Δευτερονόμιο 1, 8-17 ο Μωυσής μας λέγει πως επέλεξε από το λαό «άνδρας σοφούς και επιστήμονας και συνετούς» και τους ανέθεσε την διακυβέρνηση του λαού. Και εκείνοι όπως και οι 318 Πατέρες της Συνόδου της Νίκαιας γίνονται δοχεία χάριτος Αγίου Πνεύματος και αποκτούν τα χαρίσματα της σοφίας και της ορθής κρίσεως.

Βλέπουμε άλλη μια φορά δηλαδή στη ιστορία ότι ο Θεός επιλέγει διαρκώς ανθρώπους - σκεύη εκλογής της Θείας χάριτος, για να ποιμάνουν το λαό Του, και τους δίνει την ευθύνη για την περιφρούρηση του ποιμνίου του Χριστού. «Προσέχετε ἑαυτοῖς καί παντί τῷ ποιμνίῳ, ἐν ᾧ ὑμᾶς τό Πνεῦμα τό ἅγιον ἔθετο ἐπισκόπους ποιμαίνειν τήν Ἐκκλησίαν τοῦ Θεοῦ, ἥν περιεποιήσατο διά τοῦ ἰδίου αἵματος. Ἐγώ γάρ οἶδα τοῦτο, ὅτι εἰσελεύσονται μετά τήν ἄφιξίν μου λύκοι βαρεῖς εἰς ὑμᾶς, μή φειδόμενοι τοῦ ποιμνίου. Καί ἐξ ὑμῶν αὐτῶν ἀναστήσονται ἄνδρες λαλοῦντες διεστραμμένα, τοῦ ἀποσπᾶν τούς μαθητάς ὀπίσω αὐτῶν. Διό γρηγορεῖτε... Καί τά νῦν παρατίθεμαι ὑμᾶς, ἀδελφοί, τῷ Θεῷ καί τῷ λόγῳ τῆς χάριτος αὐτοῦ» (Πράξ. 20, 16-18, 26-36) 

Ο Θεός δηλαδή επιλέγει ανθρώπους, αυτό φαίνεται πολλάκις σε Παλαιά και Καινή Διαθήκη και σε όλη τη ζωή της Εκκλησίας και αυτό που ζητά δια μέσου  του Υιού Του είναι να ενωθούμε με Αυτόν. Αυτό λέγει η Αρχιερατική Προσευχή του Ιησού που διαβάζεται στο Ευαγγέλιο των 318  Πατέρων σήμερα. Αυτή η προσευχή έρχεται ως επισφράγισμα της Διαθήκης μεταξύ Θεού και ανθρώπων για τη σωτηρία του ανθρωπίνου γένους.

Αυτό έδειξαν οι Άγιοι από τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια εώς σήμερα και τα χρόνια των σύγχρονων Αγίων Γερόντων όπως ο Πορφύριος και  που δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι ήρθε ένας άνθρωπος να μιλήσει για το «Ίνα ‘Ωσιν Εν» που τόσο ξεχάσαμε και κοιμήθηκε με αυτή την ευχή στα χείλη του, σε αυτά τα δύσκολα χρόνια που περνούμε. Και τόνιζε πάνω σε αυτό:

Παναγία η Πατριώτισσα

«Ίνα Ώσιν Εν»

Ἔτσι, ἂν ζοῦμε ἑνωμένοι, θὰ εἴμαστε μακάριοι, θὰ ζοῦμε στὸν Παράδεισο. Ὁ κάθε διπλανός μας, ὁ κάθε πλησίον μας εἶναι “σὰρξ ἐκ τῆς σαρκός μας”. Μπορῶ ‘ ἀδιαφορήσω γι’ αὐτόν, μπορῶ νὰ τὸν πικράνω, μπορῶ νὰ τὸν μισήσω; Αὐτὸ εἶναι τὸ μεγαλύτερο μυστήριο τῆς Ἐκκλησίας μας. Νὰ γίνουμε ὅλοι ἕνα ἐν Θεῷ. Ἂν αὐτὸ κάνουμε, γινόμαστε δικοί Του. Τίποτε καλύτερο δὲν ὑπάρχει ἀπ’ αὐτὴ τὴν ἑνότητα. Αὐτὸ εἶναι ἡ Ἐκκλησία. Αὐτὸ εἶναι ἡ Ὀρθοδοξία. Αὐτὸ εἶναι ὁ Παράδεισος. Ἂς διαβάσουμε ἀπ’ τὸν Εὐαγγελιστὴ Ἰωάννη τὴν Ἀρχιερατικὴ Προσευχή. Προσέξτε τοὺς στίχους: “ἵνα ὦσιν ἕν, καθὼς ἡμεῖς … ἵνα πάντες ἓν ὦσιν, καθὼς σύ, Πάτερ, ἐν ἐμοὶ κἀγὼ ἐν σοί… ἵνα ὦσιν ἕν, καθὼς ἡμεῖς ἓν ἐσμέν … ἵνα ὦσι τετελειωμένοι εἰς ἕν … ἵνα ὅπου εἰμί ἐγὼ κἀκεῖνοι ὦσι μετ’ ἐμοῦ”.

Βλέπετε; Τὸ λέει καὶ τὸ ξαναλέει. Τονίζει τὴν ἑνότητα. Νὰ εἴμαστε ὅλοι ἕνα, ἕνα μὲ κεφαλὴ τὸν Χριστό! Ὅπως ἕνας εἶναι ὁ Χριστὸς μὲ τὸν Πατέρα καὶ τὸν Υἱό. Ἐδῶ κρύβεται τὸ μεγαλύτερο βάθος τοῦ μυστηρίου τῆς Ἐκκλησίας μας. Καμία θρησκεία δὲν λέει κάτι τέτοιο. Κανεὶς δὲν ζητάει αὐτὴ τὴ λεπτότητα ποὺ ζητάει ὁ Χριστός, νὰ γίνουμε ὅλοι ἕνα σὺν Χριστῶ. Ἐκεῖ βρίσκεται τὸ πλήρωμα. Σ’ αὐτὴ τὴν ἑνότητα, σ’ αὐτὴ τὴν ἀγάπη, τὴν ἐν Χριστῷ. Καμία διάσπαση ἐκεῖ δὲν χωράει, κανεὶς φόβος. Οὔτε θάνατος, οὔτε διάβολος, οὔτε κόλαση. Μόνο ἀγάπη, χαρά, εἰρήνη, λατρεία Θεοῦ. Μπορεῖς νὰ φτάσεις νὰ λὲς τότε μὲ τὸν Ἀπόστολο Παῦλο: “Ζῶ δὲ οὐκέτι ἐγώ, ζῇ δὲ ἐν ἐμοὶ Χριστός”

Και ο Γέρων Πορφύριος όπως και πολλοί σύγχρονοί Γέροντες όπως ο Γέρων Παϊσιος και ο Γέρων  Ιάκωβος είναι η ζωντανή απόδειξη των 318 Πατέρων, του Μωυσή, του Αβραάμ, του Ισαάκ, του Ιακώβ, του Μέγα Κωνσταντίνου και όλων των εκατομμυρίων των Αγίων και μαρτύρων που αποτελούν το σώμα της Ορθοδόξου Εκκλησίας

Ο Χριστός ηγείται του στρατού του.

Έχουμε κεφαλή της Εκκλησίας μας τον Χριστό και δι ευχών των Αγίων Πατέρων ημών θα βρούμε το δρόμο μας για Εκείνον.

ΚΟΝΤΑΚΙΟΝ

Τῶν Ἀποστόλων τὸ κήρυγμα, καὶ τῶν Πατέρων τὰ δόγματα, τῇ Ἐκκλησίᾳ μίαν τὴν πίστιν ἐσφράγισαν· ἣ καὶ χιτῶνα φοροῦσα τῆς ἀληθείας, τὸν ὑφαντὸν ἐκ τῆς ἄνω θεολογίας, ὀρθοτομεῖ καὶ δοξάζει, τῆς εὐσεβείας τὸ μέγα μυστήριον