Ο Καποδίστριας μας δείχνει τον δρόμο μέσα από τις επιστολές του

Γράφει ο Κωστούλας Χρ. Βασίλειος

(Αναδημοσίευση από Απρίλιο 2012)

Κάποιοι λένε πως η ιστορία γράφεται πολλές φορές την ίδια στιγμή που πραγματοποιείται ένα γεγονός και αυτό είναι αποτέλεσμα της διαφορετικής αντίληψης που μπορεί να έχει ένας παρατηρητής που καταγράφει ένα συμβάν, με έναν άλλο, την ίδια ακριβώς στιγμή ή ακόμα της διαφορετικής «οπτικής» γωνίας και μπορεί ακόμα και μιας προκατάληψης που επηρεάζει τον αυτόπτη μάρτυρα του γεγονότος.

Έτσι πολλές φορές ιστορικά παρουσιάζεται ένα γεγονός ιστορικό, όπως πχ το τεράστιο γεγονός της Άλωσης της Κωνσταντινουπόλεως με διαφορετικές πτυχές από ιστορικούς που το κατέγραψαν, από τη δική τους «οπτική» γωνία. 

Πόσο διαφορετική θα μπορούσε να είναι η ιστορία αν σε συγκεκριμένες πτυχές της οι ίδιοι οι πρωταγωνιστές της  να είχαν τη δυνατότητα να καταγράψουν τα γεγονότα ας πούμε σε μορφή ημερολογίου. Πόσα περισσότερα θα γνωρίζαμε αν πχ ο Μέγας Αλέξανδρος είχε καταγράψει ο ίδιος τις εκστρατείες του ή τον τρόπο που διοικούσε τα στρατεύματά του από την ιδιαίτερη δική του ματιά.

Στη σύγχρονη ιστορία ο γραπτός λόγος των κύριων πρωταγωνιστών εκλείπει , σε αντίθεση με την αρχαιότητα και τους μετέπειτα βυζαντινούς χρόνους. Το παράδειγμα του Ιωάννη Καποδίστρια ωστόσο βρίσκει λίγους μιμητές γιατί ίσως είναι ο μόνος Κυβερνήτης που όλη του η ζωή, η προσωπικότητα, η πίστη του, ο τρόπος που ασκεί τα καθήκοντά του, οι πολιτικές του και εν πάση περιπτώσει ο τρόπος σκέψης του, βρίσκονται αποτυπωμένα στις προσωπικές του επιστολές, οι οποίες

αποτελούν παγκόσμιο φαινόμενο ειλικρίνειας  και πίστης, πράγμα σπάνιο και αδιανόητο για τους σύγχρονους πολιτευόμενους αλλά και για τον ίδιο τον λαό.

      Είχα την τύχη να διαβάσω κάποιων από των επιστολών του Κυβερνήτη στο βιβλίο ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑΣ – Ο ΑΓΙΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ που έγραψε ο συγγραφέας και δ/νων σύμβουλος της Ελαίας κος Κορνιλάκης Ιωάννης, και λέω κάποιων επιστολών γιατί συνολικά οι επιστολές του Κυβερνήτη ξεπερνούν τις εννιακόσιες. Για έναν Έλληνα που έχει έστω και λίγη εμπιστοσύνη στην πρόνοια Του Θεού, τον κερδίζει ο Καποδίστριας από την πρώτη του  επιστολή προς του Έλληνες με μια μόνο φράση που μέσα της περιλαμβάνει την αρχή και το τέλος του τρόπου σκέψης του Κυβερνήτη.

Ει ο Θεός μεθ' ημών, ουδείς καθ ημών

       Εκεί αντιλαμβάνεται κανείς γιατί ο Καποδίστριας ως πολιτικός αψήφησε τα πλούτη και τα σαλόνια των διπλωματών της Ευρώπης, αψήφησε τα αξιώματα που του έδινε ο Τσάρος, αψήφησε το μίσος των Ευρωπαίων του δουλεμπορίου και της διαπλοκής, αψήφησε την άκοπη  και γαστρίμαργη διαβίωση, αψήφησε τους ντόπιους καλοθελητές που παρέδιναν νυν και αεί εθνικές κυριαρχίες στις μεγάλες δυνάμεις και τέλος, αψήφησε τον ίδιο τον θάνατο.

Αλήθεια ποιοι στην μετά Χριστόν ιστορία επιλέγουν να θυσιαστούν για το καλό όλων;

Γιατί περί θυσίας ηθελημένης πρόκειται. Ερώτημα που χρίζει απαντήσεως.

Θα μπορούσα να αναφερθώ εκτενώς  ίσως και ατυχώς για τις γνώσεις μου, στην πορεία του και το έργο του στην πολιτική , στην αυτοδιοίκηση, στην παιδεία, στην φροντίδα του για τους καταφρονημένους και χτυπημένους από την αντικειμενικά αθλία εικόνα του Έθνους τα τελευταία χρόνια της τουρκοκρατίας. Ακόμα στην απίστευτη εξωτερική του πολιτική. 

Έναν φωτεινό νου, που ακόμη από φοιτητικών χρόνων, οι διδάκτορες του, τον έβλεπαν ως ίσο και όμοιο με εκείνους. Τόσο πολύ ξεχώριζε εκείνη την εποχή. Αλλά μετά από 180 χρόνια περίπου από την δολοφονία του, ακόμα ξεχωρίζει.

Αλήθεια 180 χρόνια τόσο στάσιμοι μείναμε, έστω και από την πλευρά των πολιτικών, για να μην ξαναβρούμε ένα πολιτικό ιδίου βεληνεκούς; Αλλά μάλλον η πνευματική μας στασιμότητα τελμάτωσε κάθε ελπίδα για να αναλάβει κάποιος με παρόμοια χαρίσματα.

Δεν θα αναφερθώ στα υλικά αποτελέσματα που έφερε ο Κυβερνήτης την τριετία 1828-1831, αλλά κυρίως που οφείλονται αυτά. Δεν υπάρχουν πολλοί κοινοί παρονομαστές.

Στον Θεό οφείλονται και στην Πρόνοιά Του για αυτό το πολύπαθο Έθνος.

Έτσι είδε ο Ιωάννης Καποδίστριας  την αποστολή του. Είδε τον εαυτό του ως εργαλείο στα χέρια του Θεού για να πραγματοποιηθεί το ακατόρθωτο. Ανάσταση ενός Έθνους από το μηδέν.

Ο Ιωάννης βρήκε ερείπια και πείνα όταν ήλθε στην Ελλάδα, καμία διοίκηση, παιδεία, στρατό και ότι περιλαμβάνει ένα κράτος. Είναι ποτέ δυνατόν να οργανωθεί έστω στοιχειωδώς κάτι που δεν υπάρχει καν, μέσα σε τρία χρόνια; Σαφώς όχι.

Σαφώς και ήταν το θέλημα του Θεού μέσα σε αυτό το έργο.

Όταν οι Άγιοι μας λένε «Τα αδύνατα τοις ανθρώποις, δυνατά εστί παρά το Θεό» δεν μιλούν μόνο για τα θαύματα που αντιλαμβανόμαστε εμείς, πχ περί ιάσεως ασθενειών και παρομοίων. Γιατί και η Ανάσταση ενός ολόκληρου Έθνους και ενός λαού θαύμα είναι και αυτό.

Θαύμα επιτακτικό στις ημέρες μας, για αυτό είναι και τόσο επιτακτική η ανάγκη προβολής του Ιωάννη Καποδίστρια. Ο οποίος μας ομιλεί 180 χρόνια μετά μέσα από τις επιστολές του. Έχουμε το προνόμιο να έχουμε πραγματικό εγχειρίδιο για να εξέλθουμε της κρίσης, ίσως όμως λείπει ακόμα η πνευματικότητα μας για να κατανοήσουμε πως μπόρεσε να συνδυάσει ο Καποδίστριας τον Θεό με την Ελλάδα, τον ανέφικτο αγώνα με την εν τέλει ανεξαρτησία μας.

Και αν την επομένη της δολοφονίας του Ιωάννη Καποδίστρια το κακό έπιασε δουλειά στη χώρα μας και εργάζεται αδιάκοπα μέχρι τις ημέρες μας, είναι στο χέρι μας να ζητήσουμε από το Θεό τη διάκριση για να μπορούμε να επιλέγουμε εκείνους που θα ηγηθούν αναλόγως με τον Ιωάννη Καποδίστρια.

Αν ζητήσουμε εμείς  με πραγματική μετάνοια  ταπεινοφροσύνη, υπομονή, διάκριση, αρετές που με προσευχή παραχωρεί ο Θεός, θα βρούμε τον δρόμο μας. Ως Ορθόδοξοι Χριστιανοί έχουμε όπλα στην φαρέτρα μας. Ξεχάσαμε όμως να τα χρησιμοποιούμε.

Αν το Ευαγγέλιο είναι το θεμέλιο, οι επιστολές του Ι.Καποδίστρια είναι το εγχειρίδιο για μια εν Χριστό Πολιτεία.

Στην προκειμένη περίπτωση σε αυτό τον χαλασμό που επικρατεί, στην ασυνεννοησία, στη διαφθορά και στη σύγχυση τουλάχιστον έχουμε ένα παρόμοιο παράδειγμα ιστορικό.

Ας διδαχθούμε από την ιστορία.

Μέσα στο χαλασμό και στην απελπισία ήρθε ο Καποδίστριας.

Και τώρα δεν πρέπει να απελπιζόμαστε. Θα στείλει ο Θεός κάποιον Καποδίστρια