| Απο την παραβολή του πλούσιου νεανία |
Γράφει ο Κωστούλας Χρ. Βασίλειος
Σκανδαλιστικός ο τίτλος, αλλά σήμερα που όλοι σκανδαλίζονται από όσα συμβαίνουν γύρω μας, ας είναι κι αυτός ο τίτλος μια αφορμή προβληματισμού, έστω και ως σκανδαλισμού. Ίσως είναι και ο τρόπος να ενεργοποιηθούμε από τον λήθαργό μας. Άλλωστε ξεσηκωνόμαστε οι Χριστιανοί όταν προβάλλονται αιρετικά και προσβλητικά έργα στους κινηματογράφους ή όταν κάποιος πολιτικός μιλά και δηλώνει άθεος ή γενικά όταν προσβάλλουν την Ορθοδοξία. Όταν όμως ξεπουλήσαμε τα πάντα και δώσαμε οικειοθελώς τη διαχείριση της ζωής μας σε άλλους, μια άκαιρη και χωρίς δυναμική, κινητοποίηση και διαμαρτυρία, για τον τύπο μόνο, δεν έχει ουσία. Ουσία θα έχει πράγματι, όταν η διαμαρτυρία μεταβληθεί σε πράξεις, μεταμορφωθεί σε έργο. Όταν καταλάβουμε τη λογική που υπάρχει στην παράλογη εποχή μας. Όταν καταλάβουμε για ποιο λόγο αρρωστήσαμε, για να μπορέσουμε να βρούμε το φάρμακο το οποίο μας παρέχει ο Θεός. Έτσι θα ερμηνεύσουμε και την παραφροσύνη της εποχή μας. Ότι όλα παραχωρούνται για κάποιο λόγο.
Και για να μιλάμε πιο συγκεκριμένα. Διάβασα με προσοχή τις δηλώσεις του Κυβερνητικού εκπροσώπου κ. Σίμου Κεδίκογλου, με αφορμή την εξαγορά των υποκαταστημάτων των Κυπριακών Τραπεζών από την Τράπεζα Πειραιώς. Οι δηλώσεις που «αλίευσα» ήταν: «Η Ελλάδα στάθηκε στο πλευρό της Κύπρου σε όλα τα βήματα αυτής της δοκιμασίας. Στάθηκε και θα στέκεται πάντα. Χωρίς καμία ταλάντευση, χωρίς τον παραμικρό δισταγμό. Στάθηκε στα μεγάλα, αλλά και στα μικρά, στις λεπτομέρειες. Και στήριξε όπου μπορούσε και με ό,τι μπορούσε….η αληθινή στήριξη δεν εκφράζεται με καταγγελίες και λόγια του αέρα. Εκφράζεται ουσιαστικά και διακριτικά. Δεν το κάναμε για μικροκομματικούς λόγους μέσα στην Ελλάδα. Το κάναμε γιατί αυτό επιβάλλει το εθνικό καθήκον. Για να βοηθήσουμε πραγματικά τα αδέλφια μας στην Κύπρο….Στηρίξαμε την Κύπρο. Δεν παίξαμε θέατρο στην πλάτη της, όπως έκαναν άλλοι».
Όλα τα παραπάνω έγιναν ως δήλωση, με αφορμή την αγοραπωλησία υποκαταστημάτων Τραπεζών, να υπενθυμίσω. Εδώ προκύπτουν παράξενα ερωτήματα. Τι σχέση τελικά μπορεί να έχει όλο αυτό που βιώνει η Ελλάδα και η Κύπρος, με τις υπερπατριωτικές δηλώσεις των πολιτικών μας, που προστατεύουν συστηματικώς και νομοθετώντας κυρίως, τη στήριξη των Τραπεζών και φθάνουν σήμερα να μιλούν για αλληλοσυμπαράσταση των δύο λαών με αφορμή ένα χρηματοπιστωτικό γεγονός; Από πότε, όταν μια -ιδιωτικών συμφερόντων- τράπεζα, εξαγοράζει τα υποκαταστήματα μιας άλλης και από άλλη χώρα, αυτό αποτελεί συμπαράσταση του ελληνικού λαού προς τον κυπριακό; Πως οι ιδιωτικές «ελληνικές» τράπεζες, που έχουν διασωθεί κατ’ εξακολούθηση από τον ελληνικό λαό, είναι ικανές να «βοηθούν» τον κυπριακό ελληνισμό με εξαγορά; (και εξαναγκαστική εκ των πραγμάτων, όπως και με την Αγροτική Τράπεζα). Πως κρίνεται το μέλλον ενός γένους και μιας χώρας, από το ποσοστό «κουρέματος» των τραπεζικών καταθέσεων και να κινητοποιείται ολόκληρος ο πλανήτης για μια «τραπεζική» κρίση ουσιαστικά, σε ένα μικρό κράτος όπως η Κύπρος. Πως γίνεται ο εκπρόσωπος μιας Κυβέρνησης, με αφορμή ένα γεγονός του χρηματοπιστωτικού τομέα, να μιλά υπερπατριωτικά, για αδελφοσύνη και εθνικό καθήκον κλπ; Τελικά ή παραφρονήσαμε εντελώς ή το χρήμα αντικατέστησε πλήρως την «ψυχοσύνθεση» των εθνών μας. Μιλάμε για πατριωτισμό και εννοούμε τα πετρέλαια και το φυσικό αέριο; Μιλάμε για εθνική συνείδηση και εννοούμε την διατήρηση ή όχι της χώρας στη ζώνη του «ευρώ»; Μιλάμε για πολιτικούς και εννοούμε λογιστές, οικονομολόγους, τεχνοκράτες που παίζουνε με τα νούμερα. Μιλάμε για εκκλησία και οι μισοί καταλαβαίνουν real estate και οι άλλοι μισοί πλούσιες μητροπόλεις, για μοιρασιά στα πλούσια τραπέζια.
Που υπάρχει λογική σε όλα αυτά; Καμιά. Υπάρχει η αταξία μας, η σύγχυση, το μπέρδεμα. Στα παραπάνω δεν υπάρχει ανθρώπινη εξήγηση με τη λογική που βλέπουμε εμείς τα πράγματα. Σήμερα μιλάνε μόνο οι αριθμοί και οι ρεκλάμες, οι φούσκες και τα πανηγύρια. Κρέμεται η πορεία της ανθρωπότητας στην αξία του χρήματος και των επιτοκίων δανεισμού και ποσοστών κουρέματος, ακούμε για το ΑΕΠ, το έλλειμμα, το εξωτερικό χρέος, την απειλή χρεοκοπίας, τα σκάνδαλα διαφθοράς, τους χρηματισμούς, τα κανόνια, τα λουκέτα, την ύφεση κλπ κλπ. Μάθαμε την τελευταία διετία, ορολογία από οικονομικό πανεπιστήμιο στην καλύτερη των περιπτώσεων, ορολογία από «τοξικομανείς» του χρήματος στην χειρότερη.
Λοιπόν εκεί που δεν υπάρχει ανθρώπινη εξήγηση και μόνο ανθρώπινη αταξία υπάρχει η απλούστατη λογική του Θεού. Η «αταξία» του Θεού δηλαδή. Αλλά γίναμε τόσο πολύπλοκοι που δεν καταλαβαίνουμε πλέον τα απλά.
Η βασική αλήθεια αρχικά και διαπίστωση στα παραπάνω ερωτήματα είναι ότι καταφέραμε να έχουμε πλήρη εξάρτηση στο χρήμα και παράλληλα παραδώσαμε τη διαχείριση του πλούτου μας σε λίγους, που σαφώς δεν διέπονται καν από ηθικούς νόμους και φραγμούς, από χριστιανική ηθική και παράδοση, γενικά χωρίς Χριστό μέσα τους. Και σαφώς τα χρόνια που η κάνουλα του πλούτου και του χρήματος έρεε προς την πλευρά μας, δεν είχαμε και το πρόβλημα αν τα αγαθά τα διαχειριζόταν κάποιος άλλος αντί για εμάς, αρκεί εμείς να είχαμε να λάβουμε. Τώρα που η στρόφιγγα κλείνει (και γιατί το επιτρέπει πάντα ο Θεός) αρχίζουμε να καταλαβαίνουμε ότι μείναμε μετέωροι και άπραγοι, χωρίς να έχουμε δημιουργήσει τίποτα από τον κόπο μας και ευρισκόμενοι πάντα εξαρτημένοι από τους άλλους. Το πρόβλημα είναι τελικά ότι τα αγαθά τα οποία μας παραχώρησε ο Θεός για να ζούμε και να τον δοξάζουμε, από την κακοδιαχείρισή μας τα βάλαμε στον δρόμο μας και μας έκρυψαν και έκοψαν το μονοπάτι προς την αλήθεια του Χριστού. Τώρα Εκείνος επιτρέπει να καθαρίσει το μονοπάτι, μέσα από την έλλειψή τους. Είναι το σημείο επανεκκίνησης της ανθρωπότητας.
Λέμε ότι πιστεύουμε. Ωραία λοιπόν, που πιστεύουμε τελικά, Θεό ή μαμμωνά. Ας διαλέξουμε. Τι τρομάζει περισσότερο η απουσία Θεού ή του χρήματος; Εδώ κλονίστηκε όλη η γη με το ενδεχόμενο να καταρρεύσει οικονομικά η Κύπρος. Βιάζουνε χώρες με την απειλή της χρεοκοπίας. Είναι τέτοια η εξάρτησή μας απ’ το χρήμα, που με την πρώτη απειλή για χρεοκοπία, σκύβουμε και δεχόμαστε τα πάντα. Το ότι ήδη καταρρεύσαμε πνευματικά όμως, ακόμα και στο χείλος του γκρεμού που στεκόμαστε, δεν το βλέπουμε. Γιατί η εξάρτησή μας από το χρήμα είναι τέτοια που ακόμα και τα λίγα που υπάρχουν στην τσέπη μας, μας δημιουργούν το αίσθημα της ασφάλειας. Ασφάλεια ψεύτικη όμως, που μπορεί να σπάσει ανά πάσα στιγμή. Θα είναι όμως για να δούμε την αλήθεια και να βρούμε τη χαμένη μας πνευματικότητα και ουσία.
Ένα μέρος της αλήθειας για την αιτία της κρίσης βρίσκεται μέσα σε λίγες μόνο λέξεις στην Καινή Διαθήκη και στην Παραβολή του πλουσίου νεανία. «ἔφη αὐτῷ ὁ Ἱησοῦς· εἰ θέλεις τέλειος εἶναι, ὕπαγε πώλησόν σου τὰ ὑπάρχοντα καὶ δὸς πτωχοῖς, καὶ ἕξεις θησαυρὸν ἐν οὐρανῷ, καὶ δεῦρο ἀκολούθει μοι (Ματθ. 19,21)».
Ο Χριστός απευθύνεται σε κάποιον ο οποίος έχει τη χριστιανική ζωή (έστω και τυπολατρικά) αλλά η αγάπη του νεανία και η εξάρτηση στο χρήμα, του φράζουν το δρόμο της σωτηρίας. Όχι γιατί υπάρχουν τα χρήματα. Αλλά γιατί η εξάρτηση από αυτά και το να μην μπορείς χωρίς αυτά, γίνονται εμπόδιο προς τη σωτηρία. Γι’ αυτό και ο Χριστός λέγει «πώλησον» τα υπάρχοντα και δεν λέγει «μοίρασον» στον πλούσιο νεανία. Είναι η αγκίστρωση στο χρήμα. Το πρόβλημα που εξακολουθεί σήμερα να δοκιμάζει όλη την ανθρωπότητα.
Στην Παλαιά Διαθήκη οι Αβραάμ, Ιακώβ, Ισαάκ, Ιώβ κ.α ήταν πλήρεις υλικών αγαθών, άνθρωποι πλούσιοι, όμως αυτά τα πλούτη και η ευμάρεια δεν έγιναν εμπόδιο στην πορεία προς τον Θεό, μπόρεσαν και διαχειρίστηκαν τα αγαθά και δόξασαν τον Θεό, γι ‘αυτό δεν χρειάστηκε να ακούσουν και οι ίδιοι το «πώλησον τα υπάρχοντα». Γιατί ήξεραν που οφείλουν τον πλούτο τους, δόξασαν τον Θεό γι’ αυτό και εργάστηκαν και διαχειρίστηκαν όλα όσα τους δόθηκαν με σύνεση.
Το άλλο μέρος της αλήθειας είναι αυτό που ζούμε σήμερα. Η μίμηση του πλούσιου νεανία, η αγάπη και εξάρτηση στο χρήμα και συνάμα να διαμαρτυρόμαστε γιατί «δεν έχουμε» ή το «για όλα φταίνε οι εβραίοι, εκείνοι ελέγχουν το χρήμα» κλπ. Για όλα πάντα κάποιος πρέπει να φταίει εκτός από εμάς. Η δική μας κακοδιαχείριση όμως σε όλα τα επίπεδα μας έφερε στο τέλμα.
Κάποτε πριν χρόνια, ο πνευματικός μου είχε πει: «Οι Χριστιανοί πρέπει να έχουν τη δική τους τράπεζα» και συμπλήρωνε «Μόνο οι Άγιοι μπορούν να διαχειριστούν σωστά το χρήμα». Όταν το ακούσεις αυτό πρώτη φορά θα σου έρθει κάπως περίεργο. Τράπεζα, χριστιανοί, χρήμα κλπ ηχούν έννοιες αντιφατικές στο μυαλό. Σήμερα καταλαβαίνω πόσο δίκαιο είχε. Αυτό πρέπει να κάνουμε. Να μάθουμε να διαχειριζόμαστε με σύνεση τα αγαθά του Θεού προς δόξαν Θεού. Αυτά είναι εγχειρήματα αγίων όμως, εκείνοι έχουν τον τρόπο. Εκεί πρέπει να στοχεύουμε και εμείς να μιμηθούμε τους αγίους ανεπηρέαστοι από απειλές πείνας, φτώχειας, πολέμου, χρεοκοπίας και σύγχρονης οικονομικής δουλείας. 2000 χρόνια η εκκλησία του Χριστού πέρασε από μύρια κύματα και απειλές και διωγμούς. Γνώρισε εξ αρχής την προδοσία για τριάκοντα αργύρια, αλλά στερεώθηκε γιατί οι άγιοι απάντησαν στο ποιο απλό ερώτημα. Αλήθεια ή ψεύδος.Και διάλεξαν την αλήθεια, τον Χριστό. Έστω κι αν αυτό τους κόστισε την ίδια τους της ζωή. Πολλές φορές στην εκκλησιαστική ιστορία το χρήμα έγινε αιτία προδοσίας και κατάδοσης αγίων (Πατροκοσμάς), όμως οι ίδιοι οι άγιοι γνώριζαν ότι ακόμα και αυτό το χρήμα είναι ευλογία, αν έχεις τη διάκριση να το μεταχειριστείς σωστά, κι ας το αναθεματίζουν κάποιοι.
Σήμερα αντιλαμβανόμαστε όλοι ότι το χρήμα είναι κι αυτό μια ευλογία του Θεού που αν το διαχειριστείς λάθος μπορεί να σε καταστρέψει όπως η πυρηνική ενέργεια. Ο πλούτος της ανθρωπότητας στα χέρια αγίων θα είναι ευλογία, στα χέρια των άθεων θα είναι κατάρα. Αυτό πληρώνουμε σήμερα ποικιλοτρόπως.
Το σύστημα, στο οποίο ζούμε κάθεται πάνω σε μια φούσκα. Ο καθένας μπορεί να τη βαφτίσει όπως θέλει. Άλλος οικονομική, άλλος πολιτική, άλλος τραπεζική, άλλος κοινωνική, άλλος ηθική. Όταν θα σκάσει όμως, γιατί αυτή είναι η φυσική της κατάληξη, θα πρέπει να δούμε, ποιες είναι οι πραγματικές μας αποταμιεύσεις. Γιατί τώρα είναι η ώρα που απαντούμε στο απλούστατο ερώτημα. Είμαστε με τον Χριστό ή όχι; Είμαστε με την αλήθεια ή όχι; Τόσο απλό είναι.
