Πιάνουν δουλειά τα τρυπάνια

Του Γιάννου Χαραλαμπίδη

Ισραηλινοί θέλουν συμμαχία και εκμετάλλευση ώς το 2014

Υπάρχει πρόθεση να «τρυπήσουν» το οικόπεδο 12 το αργότερο ώς το τέλος του μήνα, για να σφραγίσουν την ύπαρξη φυσικού αερίου.

Η στρατηγική συμμαχία Κύπρου-Ισραήλ στη λογική του «λευκού καρχαρία» και του «ισλαμικού ιέρακα» 
Το θέμα της ενέργειας είναι εκ των πραγμάτων συνυφασμένο με ζητήματα στρατηγικής, που περιλαμβάνουν αφενός την οικονομία και αφετέρου την ασφάλεια ενός κράτους και ολόκληρης περιοχής, καθορίζοντας έτσι συμμαχίες καθώς και εθνικά συμφέροντα.

Η Κύπρος βρίσκεται εντός ενός ευαίσθητου γεωπολιτικού και γεωστρατηγικού τριγώνου, με κορυφές τα Βαλκάνια, τον Καύκασο και τη Μέση Ανατολή. Φαίνεται, μάλιστα, να διαθέτει εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής της Ζώνης φυσικό αέριο και πετρέλαιο. Και το ζητούμενο είναι το εξής: Μπορεί και πώς η Κύπρος, και με ποιες συμμαχίες να προχωρήσει στην άμεση, δηλαδή στην όσο το δυνατόν συντομότερη και ασφαλέστερη εκμετάλλευση των κοιτασμάτων της. Είναι, τελικά, τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και πετρελαίου σημεία τριβής ή εργαλεία οικοδόμησης πολιτικών αμοιβαίου οφέλους.

Οι γεωτρήσεις και οι αγωγοί

Ήδη, το Ισραήλ έχει προχωρήσει σε γεωτρήσεις στα οικόπεδα Λεβιάθαν και Ταμάρ, όπου έχουν βρεθεί μεγάλα αποθέματα φυσικού αερίου και στο βάθος πετρέλαιο, του οποίου, όμως, επί του παρόντος δεν συμφέρει η ανόρυξη. Και από την πλευρά της, η «Noble» προτίθεται να αρχίσει γεωτρήσεις ακόμη και εντός του μήνα, πριν από τις αρχές Σεπτεμβρίου, στο οικόπεδο 12, εντός της κυπριακής οικονομικής αποκλειστικής ζώνης.

Στην παρούσα φάση, το Ισραήλ επιδιώκει διακαώς τη συμμαχία με την Κύπρο για οικονομικούς, γεωστραηγικούς και γεωπολιτικούς λόγους. Η κρίση στις σχέσεις του με την Τουρκία και η πολιτική αστάθεια στον αραβικό - μουσουλμανικό χώρο καθιστούν την Κύπρο, λόγω και του ότι είναι η μοναδική στην περιοχή χώρα της ΕΕ, ως την πιο αξιόπιστη διέξοδο για το Τελ Αβίβ.

Από ενεργειακής απόψεως, το Ισραήλ έχει προβεί σε σχεδιασμό για την ανάπτυξη δυο αγωγών, που θα μπορούν να φέρνουν το φυσικό αέριο μέχρι την Κύπρο, όπου θα υγροποιείται και εν συνεχεία θα διοχετεύεται στην ΕΕ. Οι αγωγοί θα μπορούσαν να επεκταθούν ώς την Κρήτη, όμως η διαμόρφωση του υποθαλάσσιου περιβάλλοντος δεν το επιτρέπει. Συνεπώς, η Κύπρος καθίσταται κλειδί και μια συμφέρουσα επιλογή για το Ισραήλ, αλλά και για την ίδια τη Λευκωσία, υπό την έννοια ότι το υγροποιημένο αέριο θα μεταφέρεται μέσω ημών προς την ΕΕ και αλλού.

Βεβαίως, στα ενεργειακά παιχνίδια θέλει να είναι και η Τουρκία, η οποία εξελίσσεται, ή τουλάχιστον έτσι προβάλλει τον εαυτό της, ως ενεργειακή οδός, προκειμένου να ενισχύσει τη θέση της ως περιφερειακή δύναμη και ταυτοχρόνως να εξυπηρετήσει στο μέγιστο τα πάσης φύσεως οικονομικά και άλλα συμφέροντά της. Η στάση αυτή της Τουρκίας, σε συνδυασμό με την πολιτική Ερντογάν, που εμφανίζεται ως ο προστάτης των μουσουλμάνων και των Αράβων, τη θέτει σε αντιπαράθεση με το Ισραήλ.

Και το Τελ Αβίβ, που είναι διαχρονικά με το χέρι στη σκανδάλη, τίθεται σε συναγερμό. Το όλο σκηνικό και η κρίση στις σχέσεις Τουρκίας - Ισραήλ έχει τη δική της στρατηγική σημασία, δεν είναι επιφανειακή, αλλά ενταγμένη στη λογική ενός περιφερειακού παιχνιδιού εξουσίας παγκόσμιων διαστάσεων, που φέρνει στην επιφάνεια τους κλασικούς κανόνες της λειτουργίας των διεθνών σχέσεων, όπως τους κατέγραψε ο Θουκυδίδης στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

Ότι, δηλαδή, όταν μια περιφερειακή δύναμη ενισχύεται και επιδιώκει να κλέψει το ρόλο ή να αντικαταστήσει ή και να υπερισχύσει επί μιας άλλης, με την ίδια ή και με ασθενέστερη ισχύ, τα πράγματα οδηγούνται σε σε κρίση. Εκτός και αν προκύψει συμβιβασμός ή υποταγή του ενός υπό τον άλλο. Ή εκτός και αν ο ηγεμόνας επέμβη. Και στην περίπτωση των σχέσεων Τουρκίας - Ισραήλ, οι εξελίξεις τελούν υπό την κηδεμονία των ΗΠΑ, η οποία πιέζει για συμφιλίωση.

Όμως, η Άγκυρα ζητά από το Τελ Αβίβ να ζητήσει συγγνώμη. Από την άλλη, οι ΗΠΑ μπορούν να ανέχονται την Τουρκία, την οποία θεωρούν μια μορφή πολιτειακού μοντέλου για τις εξεγειρόμενες αραβικές-μουσουλμανικές χώρες, αλλά την ίδια στιγμή αναγνωρίζουν ότι ουδόλως μπορούν να απαγκιστρωθούν από το Ισραήλ, το οποίο συνειδητά προστατεύουν, αφού το θεωρούν ως τον πλέον σταθεροποιητικό παράγοντα. Εάν προκύψει πρόβλημα με το Ισραήλ, θα ανοίξει μια μαύρη τρύπα αποσταθεροποίησης, που θα προκαλέσει εκ των πραγμάτων ανατροπή ισοζυγίων δυνάμεων και απρόβλεπτες συνέπειες μέχρι το εκκρεμές του περιφερειακού συστήματος να επανέλθει, εάν επανέλθει, στη θέση του και δημιουργηθούν μετά από νέες κρίσεις συνθήκες σταθερότητας.

Περιστέρι και στρατηγικό βάθος… 
Συνεπώς, η «μικρή περιστερά» της Κύπρου βρίσκεται μεταξύ του ισραηλινού λευκού καρχαρία και του τουρκικού ισλαμικού ιέρακα. Υπό αυτές τις συνθήκες, η Κύπρος έχει μοναδική επιλογή και ευκαιρία να συνάψει συμμαχία στρατηγικού βάθους με το Ισραήλ, με αιτία και αφορμή την κοινή εκμετάλλευση του φυσικού αερίου και των πετρελαίων. Και η συμμαχία αυτή θα πρέπει να στηρίζεται σε ενεργειακό, οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο. Οι Ισραηλινοί θέλουν να προχωρήσουν ώς το 2014 στην εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Και η Κύπρος μπορεί να καταστεί ενεργειακό, εμπορικό και οικονομικό ευρωπαϊκό κέντρο της Μέσης Ανατολής και περιφερειακός πυλώνας της ΕΕ. Αυτό σημαίνει μιαν άνευ προηγουμένου ανάπτυξη, εφόσον γίνουν οι κατάλληλες συμφωνίες και υποδομές, που προϋποθέτουν τη δημιουργία ενός τεράστιου στόλου και την άνευ προηγουμένου ανάπτυξη της κυπριακής ναυτιλίας. 

Ενεργειακό μοντέλο ανάπτυξης

ΤΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ανάπτυξης της Κύπρου πρέπει να στηριχθεί τα επόμενα χρόνια πάνω στην ενέργεια και την έρευνα. Και στη δημιουργία υποδομών που θα εγγυηθούν την οικονομική σταθερότητα και ανάπτυξη για τα επόμενα χρόνια. Η θωράκιση της Κυπριακής Δημοκρατίας μπορεί να προκύψει μέσω του ενεργειακού ζητήματος στη βάση των στρατηγικών συμμαχιών, με την εμπλοκή του Ισραήλ ως του ισχυρότερου δρώντα στην περιοχή, καθώς και με τη συμμετοχή πολυεθνικών συμφερόντων μέσω των εταιρειών που θα αναλάβουν την εκμετάλλευση του φυσικού αερίου. Οι συντελεστές ισχύος της Κύπρου θα πολλαπλασιαστούν στη λογική του αμοιβαίου οφέλους με διάφορους δρώντες και ο ρόλος στο περιφερειακό σύστημα, καθώς και εντός της ΕΕ θα αυξηθεί και οι τουρκικές απειλές θα περιοριστούν, αφού θα σκοντάπτουν επί των ευρύτερων ισραηλινών, ευρωπαϊκών, ακόμη και επί αμερικανικών ή ρωσικών συμφερόντων. Η συγκυρία υπάρχει, όμως, δεν θα περιμένει εκεί για πολύ. Διότι δεν έχουμε την πολυτέλεια να της γυρίσουμε την πλάτη.

Σιωπηρή αιτία πολέμου και στρατηγικές αναθεωρητικές επιλογές

ΑΛΗΘΕΣ είναι ότι η Τουρκία, εάν δεν επιλύσει το Κυπριακό, όπως η ίδια επιθυμεί, θα συνεχίσει να απειλεί την Κύπρο και να προβάλλει εμπόδια, αφού θα αποκτήσει ενεργειακούς ανταγωνιστές στη μονοπωλιακή σχέση που θέλει να έχει μέσω του αγωγού Μπακού - Τσεϊχάν στην περιοχή μας. Ως εκ τούτου, χρειάζεται η οικοδόμηση μιας σύγχρονης αποτρεπτικής στρατηγικής, που θα στηρίζεται:

1. Στη συμμαχία με το Ισραήλ.

2. Στην εμπλοκή συμφερόντων ευρωπαϊκών, αμερικανικών ακόμη και ρωσικών, μέσω του τομέα της ενέργειας.

Η δημιουργία ενός τέτοιου περιβάλλοντος θα αποτρέπει την Τουρκία από οποιαδήποτε επιθετική ενέργεια, αφού η εκδήλωση επιθετικής τουρκικής δράσης θα πλήττει ταυτοχρόνως τα συμφέροντα όλων των εμπλεκομένων. Και θα απειλεί να πλήξει την πολιτική και του αμοιβαίου οφέλους, που θα έχει ήδη οικοδομηθεί μεταξύ Ισραήλ, Κύπρου, ΕΕ και άλλων εμπλεκομένων κρατών.

Η αλλαγή του σκηνικού και η ευρύτερη ενεργειακή συμμαχία μπορεί να βάλει φρένο στον πλήρη γεωστρατηγικό έλεγχο της Τουρκίας και της Βρετανίας στην περιοχή, ενώ, ταυτοχρόνως, θα δημιουργηθούν συνθήκες για μιαν αναπόφευκτη αναθεωρητική πολιτική γεωπολιτικών διαστάσεων. Καθόλου, λοιπόν, τυχαίο δεν είναι το γεγονός ότι η Άγκυρα έχει θέσει την περίπτωση καθορισμού από την Αθήνα αποκλειστικής οικονομικής ζώνης γύρω από το Καστελόριζο ως σιωπηρή αιτία πολέμου! Και έχει επηρεάσει την Αίγυπτο, κατά τρόπον ώστε να μη συναινέσει στον καθορισμό αποκλειστικής οικονομικής ζώνης με την Ελλάδα. Εάν αποδεχθεί η Τουρκία τον καθορισμό της ελληνικής αποκλειστικής ζώνης, τότε θα ενωθεί η ελληνική με την κυπριακή αποκλειστική οικονομική ζώνη.

Και θα ενισχυθεί η γεωοικονομική πρακτική της σύζευξης Κύπρου - Ελλάδας και θα ολοκληρωθεί ο άξονας με το Ισραήλ. Ο αδύνατος, υπό τις υφιστάμενες συνθήκες, κρίκος είναι η Αθήνα, η οποία, λόγω των οικονομικών προβλημάτων, μετατρέπεται σε κράτος υπό καθεστώς φινλανδοποίησης. Είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας ο άξονας με το Ισραήλ, διότι συνιστά μια πρώτης τάξεως ευκαιρία, για να βγει η χώρα σταδιακά από τα οικονομικά και πολιτικά αδιέξοδα. Και κυρίως από την τουρκική ομηρία, κάτω από την οποία βρίσκεται σήμερα.

ΓΙΑΝΝΟΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΙΔΗΣ
Δρ Διεθνών Σχέσεων

ΠΗΓΗ