Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
“Η κατάρα του μαύρου χρυσού”. Αυτό τον τίτλο διάλεξε η Monde (6.8), για το κύριο άρθρο της. “Το παράδοξο είναι πολύ γνωστό, δυστυχώς”, γράφει η εφημερίδα, “το πετρέλαιο φτωχαίνει πολλές χώρες παραγωγούς μαύρου χρυσού. ‘H, ακριβέστερα, πλουτίζει παρά πολύ περιορισμένες πετρελαϊκές ολιγαρχίες ή αυταρχικά καθεστώτα, εις βάρος της μεγαλύτερης μάζας των πληθυσμών.
Συχνότατα, η “κατάρα του πετρελαίου” αυξάνει δραματικά τις ανισότητες και συντηρεί τη διαφθορά. Προς μεγαλύτερο όφελος των πετρελαϊκών εταιρειών”.
To σχόλιο γράφτηκε με αφορμή τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσε η Shell στον Νίγηρα και η Chevron στην Αμαζονία, η αξία του όμως είναι γενικότερη. Τα αποτελέσματα της ύπαρξης ή διέλευσης, από μια περιοχή, ενεργειακών πόρων, δεν είναι πάντα καλά, ούτε σε οικονομικό και οικολογικό, ούτε σε γεωπολιτικό-στρατηγικό επίπεδο. ‘Hταν μάλλον κατάρα παρά ευλογία για τους αραβικούς λαούς, οι ενεργειακοί τους πόροι, άμεσα υπεύθυνοι για έναν αιώνα αίματος και καταστροφής. Οι Κούρδοι πλήρωσαν βαρύ τίμημα γιατί, από την περιοχή τους, περνάει ο Μπακού-Tσεϊχάν. Το Σουδάν θα ήταν ενωμένη χώρα και δεν θάχε γνωρίσει την καταστροφή που γνώρισε χωρίς το υπέδαφος που έχει – όπως και όλη η Αφρική.
Τα γράφει κανείς ελπίζοντας ότι η Κύπρος, στην ΑΟΖ της οποίας αρχίζει έρευνες για υδρογονάνθρακες η αμερικανοεβραϊκών συμφερόντων Noble, να ανήκει στη μειοψηφία των τυχερών που θα ωφεληθούν από τους πόρους τους. Πολύ περισσότερο, που το νησί βρίσκεται δίπλα στην πιο εκρηκτική περιοχή του κόσμου, εκεί που μαζεύονται κυριολεκτικά και εκδηλώνονται οι παγκόσμιες αντιθέσεις και που πάλι βράζει τώρα, με επίκεντρο το μέλλον της Συρίας.
‘Aλλωστε, οι τραγωδίες της Κύπρου, και εν μέρει της Ελλάδας, στον 20ό αιώνα (δικτατορία το 1967, εισβολή το 1974) οφείλονται στη στρατηγική σημασία του νησιού, την ανάγκη υποστήριξης από αυτό των δυτικών επεμβάσεων και των ισραηλινών συμφερόντων στη Μέση Ανατολή.
Η ανήμπορη λύσσα της Τουρκίας
Η ‘Aγκυρα έχει “λυσσάξει” από την προοπτική να μείνει “εκτός (ενεργειακού) νυμφώνος”. Προβάλλει τους εξωφρενικούς παραλογισμούς που συνιστούν την επίσημη πολιτική της, ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και έχει λόγο στα ενεργειακά αποθέματα. Γνωρίζει όμως ότι δεν έχει πολλά περιθώρια αντίδρασης, γι’ αυτό και οι αντιδράσεις της παραμένουν μέχρι τώρα γενικόλογες και περιορισμένες. Η ‘Aγκυρα δεν έχει πολλά περιθώρια αντίδρασης λόγω των εμπλεκόμενων εβραϊκών συμφερόντων, του ακραίου παραλογισμού των θέσεών της, των πιθανών συνεπειών μιας σκληρής δράσης εναντίον χώρας-μέλους της ΕΕ και των πολύ μεγάλων άλλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει (Κούρδοι, Συρία, σύγκρουση στρατιωτικών-ισλαμιστών). Παρόλο που οφείλει κανείς να είναι προσεκτικός, οι πιθανότητες θερμής τουρκικής αντίδρασης της ‘Aγκυρας μοιάζουν, υπό τις περιστάσεις, εξαιρετικά περιορισμένες, υπογραμμίζουν στρατιωτικοί αναλυτές στην Αθήνα.
Στη Λευκωσία πανηγυρίζουν για την (αναμενόμενη) θέση της Ουάσιγκτον που αρνήθηκε να παρέμβει στη Νόμπλ, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική σημασία, για τα συμφέροντα
της, των ενεργειακών σχεδίων. Ο Υφυπουργός Γκόρντον δεν αποδοκίμασε την απολύτως εξωφρενική τουρκική θέση, περιοριζόμενος να πει ότι η Ουάσιγκτων “έχει επίγνωση της τουρκικής θέσης”. Το Ισραήλ άρχισε εξάλλου πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από το δικό του “οικόπεδο”, που γειτνιάζει με το κυπριακό, φοβούμενο δράσεις της λιβανικής Χεσμπολλά. Κύπριοι διπλωμάτες παρατηρούν σχετικά ότι το θέμα των υδρογονανθράκων έχει πολλές πτυχές, όπως η διένεξη Λιβάνου-Ισραήλ, και η Λευκωσία θα πρέπει να κινηθεί πολύ προσεκτικά, γιατί δεν είναι λίγοι όσοι μπορεί να θελήσουν να τη μπλέξουν άσχημα σε μεσανατολικά παιχνίδια που υπερβαίνουν ενίοτε τις δυνατότητες αντίληψης και χειρισμού του κυπριακού κράτους.
Εξάρτηση από το Ισραήλ
Ο Νετανιάχου, που θα επισκεφθεί εντός του Σεπτεμβρίου την Κύπρο, ευχαρίστως θα επεκτείνει την ισραηλινή αμυντική κάλυψη στην πλατφόρμα της Noble και, οπωσδήποτε, σε σταθμό υγροποίησης αερίου στην Κύπρο, αν κατασκευασθεί. Το ερώτημα που θέτουν όμως στρατιωτικοί αναλυτές στη Μεγαλόνησο, είναι από ποιο σημείο μια αμυντική “συνδρομή” μετατρέπεται σε εξάρτηση ή κινδυνεύει να έχει άλλες, δυσάρεστες διεθνοπολιτικές παρενέργειες. Για τη Λευκωσία και για την Αθήνα, παρουσιάζει θεωρητικά ενδιαφέρον η εκμετάλλευση των μεσανατολικών αντιθέσεων για δικές τους εθνικές επιδιώξεις, όχι όμως η δυνάμει καταστροφική μετατροπή του ελληνικού χώρου σε τμήμα αυτών των αντιθέσεων. Το Ισραήλ ενδιαφέρεται επίσης να αποκτήσει τον έλεγχο των ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών και να προμηθεύσει πυρομαχικά του στην Ελλάδα.
Η Noble επιδιώκει να κατασκευάσει σταθμό υγροποίησης ισραηλινού και κυπριακού αερίου στην Κύπρο, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους, μεταξύ των ιδεών που εξετάζονται, συζητείται και η κατασκευή του στην νότιο Κρήτη . Τον σταθμό δεν τον θέλει το Ισραήλ στο έδαφός του, για λόγους ασφαλείας, το ερώτημα όμως είναι αν η Λευκωσία ή η Αθήνα επιθυμούν να “εισάγουν” το πρόβλημα, μαζί και τους Ισραηλινούς που πιθανότατα θα τον φρουρούν. Πολύ περισσότερο μετά την εμπειρία στο Μαρί.
Ελλάδα και ΑΟΖ
To Ισραήλ ενθαρρύνει επίσης την Αθήνα, σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους, να είναι πιο “αποφασιστική” στο θέμα της ανακήρυξης ΑΟΖ, η Ελλάδα όμως έχει αποκλείσει να προχωρήσει μονομερώς σε τέτοιο ενδεχόμενο, που βρίσκει πάντως και άλλους παρατηρητές επιφυλακτικούς. Πολιτικός της συντηρητικής παράταξης, που διαχειρίστηκε τέτοια θέματα, λέει π.χ. “ίσως ήταν λάθος ότι δεν το κάναμε εμείς, αλλά δεν σημαίνει αυτό ότι η τωρινή συγκυρία και με ανοιχτά διεθνώς τα θέματα με την οικονομία είναι η καλύτερη”. ‘Aλλοι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας και οφείλει να το ασκήσει ανεξαρτήτως συγκυρίας, εκμεταλλευόμενη τυχόν ισραηλινή στήριξη.
Η Αθήνα θα περιλάβει πάντως τον ενδεχόμενο ορισμό της ΑΟΖ, όπως και όλων των θαλασσίων ζωνών, επί τη βάσει της “μέσης γραμμής”, σε νομοσχέδιο που αναμένεται σύντομα να κατατεθεί στη Βουλή για τον νέο φορέα υδρογονανθράκων. Στο νομοσχέδιο θα ορίζεται ότι, σε περίπτωση ανακήρυξης της ΑΟΖ και εν απουσία συμφωνίας οριοθέτησης θα ισχύσει η μέση γραμμή. Η διάταξη έχει συμβολική σημασία, αφενός γιατί προϋποθέτει την ανακήρυξη, αφετέρου γιατί ανακήρυξη θα οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις ή παραπομπή σε διεθνές δικαστήριο, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας. “H μη ανακήρυξη ΑΟΖ από τις ελληνικές κυβερνήσεις και η άρνηση της Αθήνας να οριοθετήσει την ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ, όπως πρότεινε ο Παπαδόπουλος, ήταν αδικαιολόγητες, απαράδεκτες παραλείψεις, συνιστά όμως μεγάλη υπερβολή να παρουσιάζεται η ανακήρυξη ΑΟΖ ως, τάχα, μαγική λύση στα προβλήματά μας. Η οριοθέτηση της ΑΟΖ αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας”, υπογραμμίζει ένας από τους καλύτερους ‘Eλληνες νομικούς εξειδικευμένους στα ζητήματα αυτά. Το νομοσχέδιο αποβλέπει πρακτικά στην τακτοποίηση του καθεστώτος αδειοδότησης, για να εγκριθούν έρευνες στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης.
Η διπλή πίεση στην Κύπρο και μια μεγάλη παγίδα
Να σημειώσουμε πάντως ότι οι εξελίξεις αυτές σημειώνονται παράλληλα με ισχυρές πιέσεις στην Κύπρο και περίπλοκα μεσανατολικά παιχνίδια. Ο κ. Χριστόφιας αντιμετωπίζει, απομονωμένος, τεράστια πολιτική πίεση στο εσωτερικό. Οι οίκοι αξιολόγησης απειλούν να θέσουν την Κύπρο υπό καθεστώς μνημονίου, για γεωπολιτικούς πιθανώς και όχι οικονομικούς λόγους (το ποσοστό χρέους της είναι πολύ καλό και το έλλειμμα όχι πολύ υψηλό). Στάση ακόμα πιο εντυπωσιακή, στο μέτρο που ο νέος “σύμμαχος” της Κύπρου, το Ισραήλ διατηρεί προνομιακές σχέσεις και επιρροή στο διεθνές χρηματιστικό σύστημα. Αλλά και ο ΓΓ του ΟΗΕ εξέδωσε μια ιδιαιτέρως αρνητική για την Κύπρο έκθεση, πριν από μερικές μέρες.
Στρατηγικοί αναλυτές στην Αθήνα εκτιμούν ότι πιθανότατα το κυρίως ενδιαφέρον του Ισραήλ στρέφεται τώρα εναντίον της Συρίας, της λιβανικής Χεζμπολά και της Χαμάς. Αν αυτή η εκτίμηση είναι ακριβής, η μεγάλη πίεση που ασκείται στην Τουρκία ιδίως με το κουρδικό και στην οποία μπορεί να προστεθεί και ο κυπριακός παράγων, δεν αποσκοπεί παρά στον εξαναγκασμό της να προτιμήσει χωρίς περιστροφές το Τελ Αβίβ και τη Δύση από την Τεχεράνη και τη Δαμασκό.
Το Ισραήλ, που υποστήριξε παρασκηνιακά πολύ έντονα το σχέδιο Ανάν, δεν θέλει να φτιάξει αύριο κουρδικό κράτος, ούτε να λύσει αύριο το κυπριακό (και στη θεωρητική περίπτωση που θα ήθελε ή μπορούσε να το λύσει, δεν θα ήταν ασφαλώς προς όφελος ενός κυρίαρχου και ανεξάρτητου κράτους). Θέλει την Τουρκία να αποκηρύξει τον “γκωλισμό του Νταβούτογλου” και να συστρατευτεί μαζί του στη Συρία. Αν η ‘Aγκυρα υποκύψει, τη νύφη κινδυνεύουν να πληρώσουν οι Κύπριοι και οι Κούρδοι, εφόσον δεν έχουν φροντίσει να είναι οχυρωμένοι απέναντι σε μια τέτοια μεταστροφή και βάλουν όλα τα αυγά τους στο ισραηλινό καλάθι.
Κόσμος του Επενδυτή, 20.8.2011
ΥΓ Ορισμένοι καλόπιστοι Κύπριοι φίλοι μου παρατηρούν ότι η συμμαχία με το Ισραήλ είναι χρήσιμη και επισημαίνουν ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί την τουρκοποίηση της Κύπρου.
Στο ζήτημα των κυπρο-ισραηλινών και ελληνο-ισραηλινών σχέσεων έχω αναφερθεί επενειλημμένα σε άρθρα μου και δεν θα επανέλθω τώρα. Θα ήθελα όμως να κάνω τρεις παρατηρήσεις.
Πρώτον, ο όρος συμμαχία προέρχεται ετυμολογικά από το συν και το μάχη. Δίνει κάποια μάχη η Κυπριακή Δημοκρατία; Εγώ, την μόνη μάχη που νομίζω ότι δίνουν, τόσο η ηγεσία του ΑΚΕΛ, όσο και η ηγεσία του ΔΗΣΥ, είναι να διαλύσουν το κυπριακό κράτος, επαναφέροντας μια παραλλαγή του απορριφθέντος από τον λαό σχεδίου Ανάν. Σε αυτή την επιδίωξη το Ισραήλ πάντα ήταν σύμμαχος.
Δεύτερον, είναι γεγονός ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί, ούτε ποτέ επιθυμούσε τουρκοποίηση της Κύπρου. Το Ισραήλ, η Βρετανία και οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τουρκική κυριαρχία στο νησί, όπως δεν επιθυμούν και ελληνική. Το νησί τους είναι πολύτιμο και θέλουν να το ελέγξουν για δικό τους λογαριασμό. Διεθνές, δηλαδή δικό τους προτεκτοράτο θέλουν την Κύπρο, αυτό ήθελαν πάντα, και γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό ενθάρρυναν και χρησιμοποίησαν την Τουρκία και το 1955-60 και το 1974 και επεχείρησαν να επιβάλλουν το 2004 το σχέδιο Ανάν που ΔΕΝ έδινε το νησί στην Τουρκία, αλλά σε τρεις ξένους δικαστές της δικής τους επιλογής.
Τρίτον, ο πραγματικός κίνδυνος τουρκοποίησης της Κύπρου είναι αμελητέος στον προβλέψιμο ιστορικό ορίζοντα. Εννοείται φυσικά ότι η Κύπρος, θύμα τουρκικής εισβολής και απειλής, οφείλει να είναι σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει και αυτόν τον κίνδυνο, ακριβώς για να παραμείνει αμελητέος. Στην πραγματικότητα όμως είναι, σε μεγάλο βαθμό θεωρητικός κίνδυνος, αν δεν βρεθεί κάποιος ‘Ελληνας να καλέσει τους Τούρκους, όπως έγινε το 1974.
Ο πραγματικός και σοβαρότατος κίνδυνος για τους Κυπρίους, για το σύνολο του ελληνικού λαού, και για τα καλώς νοούμενα συμφέροντα της Ευρώπης, όπως παρουσιάστηκε στην πράξη, και το 1974 και το 2004 και παρουσιάζεται και σήμερα, με τα απερίγραπτα που συζητάει ο κ. Χριστόφιας, δεν είναι η κατάληψη όλης της Κύπρου από την Τουρκία, είναι άλλος, είναι η κατάλυση του ανεξάρτητου και κυρίαρχου κυπριακού κράτους, η ύπαρξη του οποίου είναι η βασική προϋπόθεση επιβίωσης και προκοπής του κυπριακού και ελληνικού λαού. Αυτό όμως που αποτελεί κίνδυνο για τον ελληνικό λαό, συνιστούσε και συνιστά πάντα επιδίωξη και θετική εξέλιξη για την “Αυτοκρατορία”, δηλαδή για τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, το Ισραήλ και τις αγορές, ακόμα περισσότερο που η διαχρονική συμπεριφορά της ελλαδικής και κυπριακής πολιτικής ηγεσίας τους έχει πείσει ότι είναι ενδεχομένως εφικτός. Παραδόξως όμως είναι ένας κίνδυνος που δεν πολυθέλουν να αναγνωρίσουν oύτε οι “αντιϊμπεριαλιστές”, παρά τον αντιϊμπεριαλισμό τους, ούτε οι “εθνικιστές”, παρά τον εθνικισμό τους, προτιμώντας, καιροσκοπικά και ιδιοτελώς, να βλέπουν μόνο την υπαρκτή τουρκική απειλή, γιατί η αντιμετώπιση της άλλης θα ερχόταν σε σύγκρουση με τα ιδιοτελή πολιτικά τους συμφέροντα. ‘Ετσι εξηγείται το φαινομενικό παράδοξο, τα δύο αντίθετα άκρα του πολιτικού φάσματος της Κύπρου, να συμπίπτουν ενίοτε σε υποτέλεια προς τους ξένους, με διαφορετικό τρόπο είναι αλήθεια έκαστο, γιατί κατά βάθος μοιράζονται την ίδια έλλειψη εθνικής αυτοεκτίμησης και είναι μόνιμα σε αναζήτηση όχι συμμάχων, κάτι θεμιτό, αλλά υποχρεωτικά και άνευ ανταλλάγματος καλών σχέσεων με τις ισχυρές κυρίαρχες δυνάμεις.
konstantakopoulos.blogspot.com
“Η κατάρα του μαύρου χρυσού”. Αυτό τον τίτλο διάλεξε η Monde (6.8), για το κύριο άρθρο της. “Το παράδοξο είναι πολύ γνωστό, δυστυχώς”, γράφει η εφημερίδα, “το πετρέλαιο φτωχαίνει πολλές χώρες παραγωγούς μαύρου χρυσού. ‘H, ακριβέστερα, πλουτίζει παρά πολύ περιορισμένες πετρελαϊκές ολιγαρχίες ή αυταρχικά καθεστώτα, εις βάρος της μεγαλύτερης μάζας των πληθυσμών.Συχνότατα, η “κατάρα του πετρελαίου” αυξάνει δραματικά τις ανισότητες και συντηρεί τη διαφθορά. Προς μεγαλύτερο όφελος των πετρελαϊκών εταιρειών”.
To σχόλιο γράφτηκε με αφορμή τις τεράστιες καταστροφές που προκάλεσε η Shell στον Νίγηρα και η Chevron στην Αμαζονία, η αξία του όμως είναι γενικότερη. Τα αποτελέσματα της ύπαρξης ή διέλευσης, από μια περιοχή, ενεργειακών πόρων, δεν είναι πάντα καλά, ούτε σε οικονομικό και οικολογικό, ούτε σε γεωπολιτικό-στρατηγικό επίπεδο. ‘Hταν μάλλον κατάρα παρά ευλογία για τους αραβικούς λαούς, οι ενεργειακοί τους πόροι, άμεσα υπεύθυνοι για έναν αιώνα αίματος και καταστροφής. Οι Κούρδοι πλήρωσαν βαρύ τίμημα γιατί, από την περιοχή τους, περνάει ο Μπακού-Tσεϊχάν. Το Σουδάν θα ήταν ενωμένη χώρα και δεν θάχε γνωρίσει την καταστροφή που γνώρισε χωρίς το υπέδαφος που έχει – όπως και όλη η Αφρική.
Τα γράφει κανείς ελπίζοντας ότι η Κύπρος, στην ΑΟΖ της οποίας αρχίζει έρευνες για υδρογονάνθρακες η αμερικανοεβραϊκών συμφερόντων Noble, να ανήκει στη μειοψηφία των τυχερών που θα ωφεληθούν από τους πόρους τους. Πολύ περισσότερο, που το νησί βρίσκεται δίπλα στην πιο εκρηκτική περιοχή του κόσμου, εκεί που μαζεύονται κυριολεκτικά και εκδηλώνονται οι παγκόσμιες αντιθέσεις και που πάλι βράζει τώρα, με επίκεντρο το μέλλον της Συρίας.
‘Aλλωστε, οι τραγωδίες της Κύπρου, και εν μέρει της Ελλάδας, στον 20ό αιώνα (δικτατορία το 1967, εισβολή το 1974) οφείλονται στη στρατηγική σημασία του νησιού, την ανάγκη υποστήριξης από αυτό των δυτικών επεμβάσεων και των ισραηλινών συμφερόντων στη Μέση Ανατολή.
Η ανήμπορη λύσσα της Τουρκίας
Η ‘Aγκυρα έχει “λυσσάξει” από την προοπτική να μείνει “εκτός (ενεργειακού) νυμφώνος”. Προβάλλει τους εξωφρενικούς παραλογισμούς που συνιστούν την επίσημη πολιτική της, ότι δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία και έχει λόγο στα ενεργειακά αποθέματα. Γνωρίζει όμως ότι δεν έχει πολλά περιθώρια αντίδρασης, γι’ αυτό και οι αντιδράσεις της παραμένουν μέχρι τώρα γενικόλογες και περιορισμένες. Η ‘Aγκυρα δεν έχει πολλά περιθώρια αντίδρασης λόγω των εμπλεκόμενων εβραϊκών συμφερόντων, του ακραίου παραλογισμού των θέσεών της, των πιθανών συνεπειών μιας σκληρής δράσης εναντίον χώρας-μέλους της ΕΕ και των πολύ μεγάλων άλλων προβλημάτων που αντιμετωπίζει (Κούρδοι, Συρία, σύγκρουση στρατιωτικών-ισλαμιστών). Παρόλο που οφείλει κανείς να είναι προσεκτικός, οι πιθανότητες θερμής τουρκικής αντίδρασης της ‘Aγκυρας μοιάζουν, υπό τις περιστάσεις, εξαιρετικά περιορισμένες, υπογραμμίζουν στρατιωτικοί αναλυτές στην Αθήνα.
Στη Λευκωσία πανηγυρίζουν για την (αναμενόμενη) θέση της Ουάσιγκτον που αρνήθηκε να παρέμβει στη Νόμπλ, υπογραμμίζοντας τη στρατηγική σημασία, για τα συμφέροντα
της, των ενεργειακών σχεδίων. Ο Υφυπουργός Γκόρντον δεν αποδοκίμασε την απολύτως εξωφρενική τουρκική θέση, περιοριζόμενος να πει ότι η Ουάσιγκτων “έχει επίγνωση της τουρκικής θέσης”. Το Ισραήλ άρχισε εξάλλου πτήσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών πάνω από το δικό του “οικόπεδο”, που γειτνιάζει με το κυπριακό, φοβούμενο δράσεις της λιβανικής Χεσμπολλά. Κύπριοι διπλωμάτες παρατηρούν σχετικά ότι το θέμα των υδρογονανθράκων έχει πολλές πτυχές, όπως η διένεξη Λιβάνου-Ισραήλ, και η Λευκωσία θα πρέπει να κινηθεί πολύ προσεκτικά, γιατί δεν είναι λίγοι όσοι μπορεί να θελήσουν να τη μπλέξουν άσχημα σε μεσανατολικά παιχνίδια που υπερβαίνουν ενίοτε τις δυνατότητες αντίληψης και χειρισμού του κυπριακού κράτους.
Εξάρτηση από το Ισραήλ
Ο Νετανιάχου, που θα επισκεφθεί εντός του Σεπτεμβρίου την Κύπρο, ευχαρίστως θα επεκτείνει την ισραηλινή αμυντική κάλυψη στην πλατφόρμα της Noble και, οπωσδήποτε, σε σταθμό υγροποίησης αερίου στην Κύπρο, αν κατασκευασθεί. Το ερώτημα που θέτουν όμως στρατιωτικοί αναλυτές στη Μεγαλόνησο, είναι από ποιο σημείο μια αμυντική “συνδρομή” μετατρέπεται σε εξάρτηση ή κινδυνεύει να έχει άλλες, δυσάρεστες διεθνοπολιτικές παρενέργειες. Για τη Λευκωσία και για την Αθήνα, παρουσιάζει θεωρητικά ενδιαφέρον η εκμετάλλευση των μεσανατολικών αντιθέσεων για δικές τους εθνικές επιδιώξεις, όχι όμως η δυνάμει καταστροφική μετατροπή του ελληνικού χώρου σε τμήμα αυτών των αντιθέσεων. Το Ισραήλ ενδιαφέρεται επίσης να αποκτήσει τον έλεγχο των ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών και να προμηθεύσει πυρομαχικά του στην Ελλάδα.
Η Noble επιδιώκει να κατασκευάσει σταθμό υγροποίησης ισραηλινού και κυπριακού αερίου στην Κύπρο, ενώ, σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους, μεταξύ των ιδεών που εξετάζονται, συζητείται και η κατασκευή του στην νότιο Κρήτη . Τον σταθμό δεν τον θέλει το Ισραήλ στο έδαφός του, για λόγους ασφαλείας, το ερώτημα όμως είναι αν η Λευκωσία ή η Αθήνα επιθυμούν να “εισάγουν” το πρόβλημα, μαζί και τους Ισραηλινούς που πιθανότατα θα τον φρουρούν. Πολύ περισσότερο μετά την εμπειρία στο Μαρί.
Ελλάδα και ΑΟΖ
To Ισραήλ ενθαρρύνει επίσης την Αθήνα, σύμφωνα με πληροφορίες από διπλωματικούς κύκλους, να είναι πιο “αποφασιστική” στο θέμα της ανακήρυξης ΑΟΖ, η Ελλάδα όμως έχει αποκλείσει να προχωρήσει μονομερώς σε τέτοιο ενδεχόμενο, που βρίσκει πάντως και άλλους παρατηρητές επιφυλακτικούς. Πολιτικός της συντηρητικής παράταξης, που διαχειρίστηκε τέτοια θέματα, λέει π.χ. “ίσως ήταν λάθος ότι δεν το κάναμε εμείς, αλλά δεν σημαίνει αυτό ότι η τωρινή συγκυρία και με ανοιχτά διεθνώς τα θέματα με την οικονομία είναι η καλύτερη”. ‘Aλλοι παρατηρητές υποστηρίζουν ότι πρόκειται για αναφαίρετο δικαίωμα της Ελλάδας και οφείλει να το ασκήσει ανεξαρτήτως συγκυρίας, εκμεταλλευόμενη τυχόν ισραηλινή στήριξη.
Η Αθήνα θα περιλάβει πάντως τον ενδεχόμενο ορισμό της ΑΟΖ, όπως και όλων των θαλασσίων ζωνών, επί τη βάσει της “μέσης γραμμής”, σε νομοσχέδιο που αναμένεται σύντομα να κατατεθεί στη Βουλή για τον νέο φορέα υδρογονανθράκων. Στο νομοσχέδιο θα ορίζεται ότι, σε περίπτωση ανακήρυξης της ΑΟΖ και εν απουσία συμφωνίας οριοθέτησης θα ισχύσει η μέση γραμμή. Η διάταξη έχει συμβολική σημασία, αφενός γιατί προϋποθέτει την ανακήρυξη, αφετέρου γιατί ανακήρυξη θα οδηγήσει σε διαπραγματεύσεις ή παραπομπή σε διεθνές δικαστήριο, όπως προβλέπει το Δίκαιο της Θάλασσας. “H μη ανακήρυξη ΑΟΖ από τις ελληνικές κυβερνήσεις και η άρνηση της Αθήνας να οριοθετήσει την ελληνική και την κυπριακή ΑΟΖ, όπως πρότεινε ο Παπαδόπουλος, ήταν αδικαιολόγητες, απαράδεκτες παραλείψεις, συνιστά όμως μεγάλη υπερβολή να παρουσιάζεται η ανακήρυξη ΑΟΖ ως, τάχα, μαγική λύση στα προβλήματά μας. Η οριοθέτηση της ΑΟΖ αντιμετωπίζει τα ίδια προβλήματα με την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας”, υπογραμμίζει ένας από τους καλύτερους ‘Eλληνες νομικούς εξειδικευμένους στα ζητήματα αυτά. Το νομοσχέδιο αποβλέπει πρακτικά στην τακτοποίηση του καθεστώτος αδειοδότησης, για να εγκριθούν έρευνες στο Ιόνιο και νοτίως της Κρήτης.
Η διπλή πίεση στην Κύπρο και μια μεγάλη παγίδα
Να σημειώσουμε πάντως ότι οι εξελίξεις αυτές σημειώνονται παράλληλα με ισχυρές πιέσεις στην Κύπρο και περίπλοκα μεσανατολικά παιχνίδια. Ο κ. Χριστόφιας αντιμετωπίζει, απομονωμένος, τεράστια πολιτική πίεση στο εσωτερικό. Οι οίκοι αξιολόγησης απειλούν να θέσουν την Κύπρο υπό καθεστώς μνημονίου, για γεωπολιτικούς πιθανώς και όχι οικονομικούς λόγους (το ποσοστό χρέους της είναι πολύ καλό και το έλλειμμα όχι πολύ υψηλό). Στάση ακόμα πιο εντυπωσιακή, στο μέτρο που ο νέος “σύμμαχος” της Κύπρου, το Ισραήλ διατηρεί προνομιακές σχέσεις και επιρροή στο διεθνές χρηματιστικό σύστημα. Αλλά και ο ΓΓ του ΟΗΕ εξέδωσε μια ιδιαιτέρως αρνητική για την Κύπρο έκθεση, πριν από μερικές μέρες.
Στρατηγικοί αναλυτές στην Αθήνα εκτιμούν ότι πιθανότατα το κυρίως ενδιαφέρον του Ισραήλ στρέφεται τώρα εναντίον της Συρίας, της λιβανικής Χεζμπολά και της Χαμάς. Αν αυτή η εκτίμηση είναι ακριβής, η μεγάλη πίεση που ασκείται στην Τουρκία ιδίως με το κουρδικό και στην οποία μπορεί να προστεθεί και ο κυπριακός παράγων, δεν αποσκοπεί παρά στον εξαναγκασμό της να προτιμήσει χωρίς περιστροφές το Τελ Αβίβ και τη Δύση από την Τεχεράνη και τη Δαμασκό.
Το Ισραήλ, που υποστήριξε παρασκηνιακά πολύ έντονα το σχέδιο Ανάν, δεν θέλει να φτιάξει αύριο κουρδικό κράτος, ούτε να λύσει αύριο το κυπριακό (και στη θεωρητική περίπτωση που θα ήθελε ή μπορούσε να το λύσει, δεν θα ήταν ασφαλώς προς όφελος ενός κυρίαρχου και ανεξάρτητου κράτους). Θέλει την Τουρκία να αποκηρύξει τον “γκωλισμό του Νταβούτογλου” και να συστρατευτεί μαζί του στη Συρία. Αν η ‘Aγκυρα υποκύψει, τη νύφη κινδυνεύουν να πληρώσουν οι Κύπριοι και οι Κούρδοι, εφόσον δεν έχουν φροντίσει να είναι οχυρωμένοι απέναντι σε μια τέτοια μεταστροφή και βάλουν όλα τα αυγά τους στο ισραηλινό καλάθι.
Κόσμος του Επενδυτή, 20.8.2011
ΥΓ Ορισμένοι καλόπιστοι Κύπριοι φίλοι μου παρατηρούν ότι η συμμαχία με το Ισραήλ είναι χρήσιμη και επισημαίνουν ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί την τουρκοποίηση της Κύπρου.
Στο ζήτημα των κυπρο-ισραηλινών και ελληνο-ισραηλινών σχέσεων έχω αναφερθεί επενειλημμένα σε άρθρα μου και δεν θα επανέλθω τώρα. Θα ήθελα όμως να κάνω τρεις παρατηρήσεις.
Πρώτον, ο όρος συμμαχία προέρχεται ετυμολογικά από το συν και το μάχη. Δίνει κάποια μάχη η Κυπριακή Δημοκρατία; Εγώ, την μόνη μάχη που νομίζω ότι δίνουν, τόσο η ηγεσία του ΑΚΕΛ, όσο και η ηγεσία του ΔΗΣΥ, είναι να διαλύσουν το κυπριακό κράτος, επαναφέροντας μια παραλλαγή του απορριφθέντος από τον λαό σχεδίου Ανάν. Σε αυτή την επιδίωξη το Ισραήλ πάντα ήταν σύμμαχος.
Δεύτερον, είναι γεγονός ότι το Ισραήλ δεν επιθυμεί, ούτε ποτέ επιθυμούσε τουρκοποίηση της Κύπρου. Το Ισραήλ, η Βρετανία και οι ΗΠΑ δεν επιθυμούν τουρκική κυριαρχία στο νησί, όπως δεν επιθυμούν και ελληνική. Το νησί τους είναι πολύτιμο και θέλουν να το ελέγξουν για δικό τους λογαριασμό. Διεθνές, δηλαδή δικό τους προτεκτοράτο θέλουν την Κύπρο, αυτό ήθελαν πάντα, και γι’ αυτόν ακριβώς τον σκοπό ενθάρρυναν και χρησιμοποίησαν την Τουρκία και το 1955-60 και το 1974 και επεχείρησαν να επιβάλλουν το 2004 το σχέδιο Ανάν που ΔΕΝ έδινε το νησί στην Τουρκία, αλλά σε τρεις ξένους δικαστές της δικής τους επιλογής.
Τρίτον, ο πραγματικός κίνδυνος τουρκοποίησης της Κύπρου είναι αμελητέος στον προβλέψιμο ιστορικό ορίζοντα. Εννοείται φυσικά ότι η Κύπρος, θύμα τουρκικής εισβολής και απειλής, οφείλει να είναι σε ετοιμότητα για να αντιμετωπίσει και αυτόν τον κίνδυνο, ακριβώς για να παραμείνει αμελητέος. Στην πραγματικότητα όμως είναι, σε μεγάλο βαθμό θεωρητικός κίνδυνος, αν δεν βρεθεί κάποιος ‘Ελληνας να καλέσει τους Τούρκους, όπως έγινε το 1974.
Ο πραγματικός και σοβαρότατος κίνδυνος για τους Κυπρίους, για το σύνολο του ελληνικού λαού, και για τα καλώς νοούμενα συμφέροντα της Ευρώπης, όπως παρουσιάστηκε στην πράξη, και το 1974 και το 2004 και παρουσιάζεται και σήμερα, με τα απερίγραπτα που συζητάει ο κ. Χριστόφιας, δεν είναι η κατάληψη όλης της Κύπρου από την Τουρκία, είναι άλλος, είναι η κατάλυση του ανεξάρτητου και κυρίαρχου κυπριακού κράτους, η ύπαρξη του οποίου είναι η βασική προϋπόθεση επιβίωσης και προκοπής του κυπριακού και ελληνικού λαού. Αυτό όμως που αποτελεί κίνδυνο για τον ελληνικό λαό, συνιστούσε και συνιστά πάντα επιδίωξη και θετική εξέλιξη για την “Αυτοκρατορία”, δηλαδή για τις ΗΠΑ, τη Βρετανία, το Ισραήλ και τις αγορές, ακόμα περισσότερο που η διαχρονική συμπεριφορά της ελλαδικής και κυπριακής πολιτικής ηγεσίας τους έχει πείσει ότι είναι ενδεχομένως εφικτός. Παραδόξως όμως είναι ένας κίνδυνος που δεν πολυθέλουν να αναγνωρίσουν oύτε οι “αντιϊμπεριαλιστές”, παρά τον αντιϊμπεριαλισμό τους, ούτε οι “εθνικιστές”, παρά τον εθνικισμό τους, προτιμώντας, καιροσκοπικά και ιδιοτελώς, να βλέπουν μόνο την υπαρκτή τουρκική απειλή, γιατί η αντιμετώπιση της άλλης θα ερχόταν σε σύγκρουση με τα ιδιοτελή πολιτικά τους συμφέροντα. ‘Ετσι εξηγείται το φαινομενικό παράδοξο, τα δύο αντίθετα άκρα του πολιτικού φάσματος της Κύπρου, να συμπίπτουν ενίοτε σε υποτέλεια προς τους ξένους, με διαφορετικό τρόπο είναι αλήθεια έκαστο, γιατί κατά βάθος μοιράζονται την ίδια έλλειψη εθνικής αυτοεκτίμησης και είναι μόνιμα σε αναζήτηση όχι συμμάχων, κάτι θεμιτό, αλλά υποχρεωτικά και άνευ ανταλλάγματος καλών σχέσεων με τις ισχυρές κυρίαρχες δυνάμεις.
konstantakopoulos.blogspot.com
