ΜΟΣΧΑ
Του Γιώργου Σινανίδη
Επικοινωνιακή κινητικότητα σε επίπεδο δηλώσεων παρατηρείται τα τελευταία 24ωρα στις ελληνορωσικές σχέσεις, οι οποίες αν μη τι άλλο πάντοτε ήταν υπερπλήρεις σε λόγια και υστερούσαν αισθητά σε πράξεις. Αποκορύφωμα του ιδιότυπου διπλωματικού παιχνιδιού, που παίζεται τις ημέρες αυτές μεταξύ Αθήνας και Μόσχας, ήταν η τηλεφωνική συνομιλία των πρωθυπουργών Γ. Παπανδρέου και Βλ. Πούτιν το βράδυ της Πέμπτης, που έγινε, όπως πληροφορούμαστε από το Μέγαρο Μαξίμου, με ελληνική πρωτοβουλία και είχε ως αφορμή τα συλλυπητήρια των Αθηνών για το τραγικό ναυάγιο στα νερά του Βόλγα, που στοίχισε τη ζωή σε 114 πολίτες.
Από το επίσημο ρεπορτάζ της ελληνικής πλευράς, όπως δημοσιεύθηκε στο ΑΠΕ, μαθαίνουμε επίσης ότι οι δύο ηγέτες συζήτησαν τεχνολογικά, αμυντικά και ενεργειακά διμερή ζητήματα συνεργασίας, με έμφαση στον αγωγό Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, για τον οποίον “το ενδιαφέρον των δύο χωρών παραμένει αμείωτο”, τις προσπάθειες της ελληνικής κυβέρνησης για την έξοδο από την οικονομική κρίση, για τις οποίες “ο κ. Πούτιν εξέφρασε τη στήριξή του”, καθώς και “την ισχυρή πολιτική τους βούληση για επιτάχυνση και περαιτέρω ανάπτυξη των ελληνορωσικών σχέσεων, για τις οποίες ο ρώσος πρωθυπουργός έχει πει, στο παρελθόν, ότι είναι στρατηγικού χαρακτήρα”.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το Μέγαρο Μαξίμου καταβάλλει εμφανή προσπάθεια να ωραιοποιηθούν τα πράγματα στις ελληνορωσικές σχέσεις, έστω και μόνο με την απαρίθμηση των θεμάτων, που απασχόλησαν μια ολιγόλεπτη τηλεφωνική συνομιλία, τη μόνη πλέον υψηλού επιπέδου επικοινωνία μεταξύ των δύο χωρών για πάρα μα πάρα πολλούς μήνες.
Η ρωσική ανάγνωση
Όμως όσο κι αν εμείς ποιούμε την ανάγκη φιλοτιμία, το γραφείο του ρώσου πρωθυπουργού μας προσγειώνει στην πικρή πραγματικότητα και προπαντός στο πώς βλέπει η ρωσική πλευρά τη συνεργασία μας στο παρόν στάδιο των πολιτικών εξελίξεων.
Οι Ρώσοι δεν αναφέρουν τίποτε στην ανακοίνωσή τους για τον Μπουργκάς - Αλεξανδρούπολη, που έχει πρακτικά αποσυρθεί από το προσκήνιο του ενδιαφέροντός τους, ή άλλα ενεργειακά ζητήματα, περιοριζόμενοι σε μια γενική διατύπωση περί “υψηλής εκτίμησης για το νυν επίπεδο της ελληνορωσικής συνεργασίας στους πλέον ποικίλους τομείς”, στην ευγνωμοσύνη της ελληνικής πλευράς για τη συνεργασία με τη ρωσική “μέσω του ΔΝΤ” και στη βεβαιότητα του Γ. Παπανδρέου “ότι οι προσωρινές οικονομικές δυσκολίες της ελληνικής πλευράς θα ξεπεραστούν σύντομα”.
Υπάρχει επίσης αναφορά στην πρόσκληση του έλληνα πρωθυπουργού στο ρώσο ομόλογό του να επισκεφθεί την Ελλάδα, η οποία διατυπώνεται σταθερά από τον Φεβρουάριο του 2010, όταν ο Γ. Παπανδρέου επισκέφθηκε τη Μόσχα και επαναλήφθηκε τουλάχιστον σε δύο προηγούμενες τηλεφωνικές συνομιλίες του πρωθυπουργού, το Μάιο και τον Ιούλιο του 2010. Προς τι λοιπόν τόση συζήτηση, όταν είναι κάτι παραπάνω από προφανές ότι μια επίσκεψη Πούτιν το επόμενο διάστημα στην Ελλάδα θα πρέπει μάλλον να αποκλειστεί, όχι μόνο γιατί οι διμερείς σχέσεις βρίσκονται στο χειρότερο σημείο της 20ετίας, αλλά και γιατί ο ρώσος ηγέτης είναι πλέον σχεδόν αποκλειστικά αφοσιωμένος στην προεκλογική προετοιμασία του Πανρωσικού Λαϊκού Μετώπου του για τις εκλογές του Δεκεμβρίου στην Κρατική Δούμα και εν συνεχεία τις προεδρικές εκλογές του ερχόμενου Μαρτίου.
Θα μπορούσαμε να καταλάβουμε ίσως περισσότερο τι νόημα έχει μια τηλεφωνική συνομιλία ή μια επίσκεψη Πούτιν στην Ελλάδα χωρίς αντικείμενο, αν αναλογιστούμε ότι μόλις προ ημερών η Μόσχα ζήτησε την πρωτοφανή στα χρονικά ακύρωση της επίσκεψης του υπουργού Εξωτερικών Λαμπρινίδη στη ρωσική πρωτεύουσα, διανθίζοντας το αίτημά της και με υπονοούμενα ότι οι διμερείς σχέσεις πάσχουν από συνέπεια, αλλά προπαντός από “έλλειψη περιεχομένου”, οπότε “προς τι να συναντιόμαστε, αφού δεν έχουμε τι ακριβώς να συζητήσουμε;”.
Η πρόταση για δάνειο
Ακόμη πιο χαρακτηριστικές για τη σημειολογία του ελληνικού τηλεφωνήματος, που προσπαθεί να υποκαταστήσει, ίσως όχι για πρώτη φορά, τις πραγματικές διπλωματικές διαβουλεύσεις και την υπαρκτή πολιτική και οικονομική συνεργασία, είναι φυσικά οι βαρυσήμαντες και αποκαλυπτικές δηλώσεις του ομογενή βουλευτή της Κρατικής Δούμας Ιβάν Σαββίδη σχετικά με την απροθυμία του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου να αξιοποιήσει κατά την -προ ΔΝΤ-επίσκεψή του στη Μόσχα την προσφορά του Κρεμλίνου για αρχικό δάνειο 25 δισ. ευρώ με ευνοϊκούς όρους, στο πλαίσιο της περαιτέρω προώθησης των διμερών σχέσεων.
Η είδηση έπεσε το πρωί της Πέμπτης ως επικοινωνιακός κεραυνός για το επιτελείο του Μαξίμου κι έπρεπε φυσικά να βρεθεί κάποιος τρόπος να διασκεδαστεί η εδραία πεποίθηση στην κοινή γνώμη ότι οι ελληνορωσικές σχέσεις βαδίζουν από το κακό στο χειρότερο, παρά τις διακηρύξεις περί του υψηλού μας ενδιαφέροντος για την ανάπτυξή τους και τη μέγιστη αναγκαιότητα αυτό να συμβεί.
Φωτογραφίσεις και συναντήσεις χωρίς ουσία
Για πάρα πολλά χρόνια, όταν οι υπουργοί μας έρχονταν στη Μόσχα αδιάβαστοι και απροετοίμαστοι, μόνο και μόνο για να φωτογραφηθούν με ομολόγους τους, τον Πατριάρχη ή τον δήμαρχο Μόσχας ή αν γίνει και κάποιο θαύμα ακόμη και με τον ίδιο τον Βλ. Πούτιν, αρκετοί διπλωματικοί παρατηρητές απορούσαν γιατί ανέχονται οι Ρώσοι μια μικρή Ελλάδα με διαρκώς αμφιταλαντευόμενες θέσεις και ελάχιστες δεσμεύσεις επί του πρακτέου και πότε θα άρχιζαν να δείχνουν τη δυσαρέσκειά τους από τα “είπα - ξείπα” και το μακροχρόνιο τρενάρισμα ιστορικών αποφάσεων, το οποίο και έφτασε κατά καιρούς τον Βλ. Πούτιν στα όρια της ανθρώπινης υπομονής του.
Ας μην αμφιβάλλει κανείς ότι η Μόσχα έχει ήδη αρχίσει συστηματικά να επιδεικνύει τη δυσαρέσκειά της και μακάρι να βρεθούν τρόποι να αναστραφεί η τάση, που τείνει να ανατρέψει δεδομένα πολλών ετών και γεωπολιτικές ισορροπίες, τη διατάραξη των οποίων είναι βέβαιο ότι θα κληθούμε να πληρώσουμε όπως πάντα, όταν θα είναι πλέον πολύ αργά..
